Οπλοφορία – Οπλοκατοχή – Οπλοχρησία: Τι ορίζεται ως όπλο
Δικηγορικό γραφείο Δημήτρη Ζαμπάρα
Στην Ελλάδα υπάρχει συγκεκριμένος νόμος για όπλα, οπλοκατοχή, οπλοφορία, οπλοχρησία, στον οποίο πρέπει να υπακούμε. Ο νόμος για την οπλοκατοχή, τροποποιήθηκε μάλιστα πρόσφατα (Ν. 4678/2020). Ο νόμος περί όπλων, δίνει ιδιαίτερη έμφαση στο ποια είναι όπλα και διευρύνει την έννοια του τι αποτελεί όπλο, συμπεριλαμβάνοντας αντικείμενα που δεν ανήκουν στη τυπική έννοια το όπλου, δηλαδή ενός αντικειμένου που μέσω διαδικασιών πυροδότησης εκτοξεύει σφαίρες με μεγάλη ταχύτητα προκαλώντας τον θάνατο.
Τι ορίζεται ως όπλο;
Καταρχήν, σύμφωνα με τον νόμο για την οπλοκατοχή, ως όπλο ορίζεται κάθε μηχάνημα, το οποίο εκ κατασκευής, μετατροπής ή τροποποίησης, με ωστική δύναμη που παράγεται με οποιονδήποτε τρόπο, εκτοξεύει σφαιρίδια, βολίδες, βλήματα, βλαπτικές χημικές ή άλλες ουσίες, ακτίνες, φλόγες ή αέρια και μπορεί να επιφέρει κάκωση ή βλάβη της υγείας σε πρόσωπα ή βλάβη σε πράγματα ή να προκαλέσει πυρκαγιά, καθώς και κάθε συσκευή που μπορεί με οποιονδήποτε τρόπο να προκαλέσει τα πιο πάνω αποτελέσματα.
Όπλα, επίσης, σύμφωνα με τον νόμο για την οπλοκατοχή, θεωρούνται τα αντικείμενα που είναι πρόσφορα για επίθεση, άμυνα ή ακινητοποίηση και ιδιαίτερα:
- Μηχανισμοί και κάθε μέσο εκτόξευσης χημικών ουσιών (spray) ή εκκένωσης ηλεκτρικής ενέργειας.
- Μαχαίρια κάθε είδους, εκτός εκείνων που δικαιολογείται η χρήση τους για οικιακή, επαγγελματική ή εκπαιδευτική χρήση, τέχνη, κυνήγι, αλιεία ή άλλη συναφή χρήση.
- Μεταλλικές γροθιές, ρόπαλα, σπάθες, ξίφη, ξιφολόγχες, στιλέτα, τόξα και βέλη.
- Ψαροντούφεκα, αλλά και συσκευές εκτόξευσης – προώθησης διχτυών για παγίδευση ή ακινητοποίηση ζώων.
- Πυροβόλα όπλα και τα ουσιώδη, συστατικά μέρη τους, όπως η κάννη, ο σκελετός, το κλείστρο κ.τ.λ., αλλά και τα εξαρτήματά τους, όπως ο σιγαστήρας ή η διόπτρα, και, φυσικά, και τα πυρομαχικά τους, π.χ. φυσίγγια.
- Εκρηκτικές ύλες και εκρηκτικοί μηχανισμοί.
- Όπλα χαιρετισμού και κρότου, που έχουν κατασκευαστεί ή έχουν υποστεί ειδική μετατροπή, προκειμένου να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά και μόνο για την πυροδότηση αβολίδωτων φυσιγγίων κρότου, για χρήσεις, όπως οι θεατρικές παραστάσεις, φωτογραφήσεις, ιστορικές αναπαραστάσεις, παρελάσεις, αθλητικές εκδηλώσεις και εκπαίδευση, και όπλα που χρησιμοποιούνται για να δίνουν σήμα συναγερμού και σηματοδοσία.
- Κυνηγετικά όπλα, μονόκαννα, δίκαννα, επαναληπτικά, ημιαυτόματα, όπλα μικρού διαμετρήματος (τύπου Flobert), αεροβόλα και τα φυσίγγια τους.
- Όπλα σκοποβολής, που χρησιμοποιούνται για την εξάσκηση στο άθλημα της σκοποβολής, και εξομοιωτές σκοποβολής.
- Απομιμήσεις (Replica) πυροβόλων όπλων, εφόσον μπορούν να μετατραπούν σε πραγματικά όπλα.
Στην έννοια λοιπόν του όπλου κατά τον νόμο ανήκουν, πέρα από τα κλασικά είδη όπως (περίστροφα, πιστόλια, ημι-αυτόματα και αυτόματα όπλα, καραμπίνες, κυνηγετικά και αεροβόλα), όλα τα αντικείμενα που είναι κατάλληλα για επίθεση ή άμυνα. Όπλο λοιπόν κατά το νόμο αποτελεί, οτιδήποτε είναι ικανό να βλάψει το ανθρώπινο σώμα και να προκαλέσει σοβαρό τραυματισμό ή και θάνατο. Ενδεικτικά αναφέρονται ως όπλα τα μαχαίρια κάθε είδους, τα ξίφη, οι λόγχες, τα όπλα με ηλεκτρισμό τύπου taser, τα τόξα, τα σπαθιά, τα ρόπαλα, οι πτυσσόμενοι σουγιάδες, τα γκλομπ, τα ψαροντούφεκα, τα σπρέι πιπεριού κ.α. Τα μαχαίρια που η κατοχή τους δικαιολογείται για εκπαιδευτική χρήση, ψάρεμα, κυνήγι ή οικιακή χρήση δε θεωρούνται όπλα.
Στην απαγόρευση της οπλοκατοχής συμπεριλαμβάνονται, όχι μόνο τα όπλα αλλά και τα αναγκαία εξαρτήματα για τη χρήση αυτών, καθώς και οι εκρηκτικές ύλες και μηχανισμοί όπως είναι αυτονόητο. Απαγορεύονται οι σιγαστήρες, οι ρέπλικες που μπορούν να μετατραπούν σε πραγματικά όπλα με βλητική ικανότητα, οι διόπτρες σκόπευσης, οι χειροβομβίδες, τα φυσίγγια όπλων και οποιοδήποτε ουσιώδες μέρος όπλου ή ανταλλακτικό αυτού. Όσα εξαρτήματα όπλων δεν είναι απαραίτητα για τη λειτουργία τους δεν αποτελούν όπλα όπως για παράδειγμα ο αορτήρας μιας καραμπίνας. Μόνο για ειδικούς σκοπούς επιτρέπεται η εισαγωγή όπλων και για ειδικούς τύπους όπλων και μετά από άδεια από την αρμόδια αρχή. Τέτοια όπλα που υπό αυστηρές προϋποθέσεις επιτρέπονται είναι για παράδειγμα το όπλο που χρησιμοποιεί ο αφέτης σε αγώνες για να δώσει το παράγγελμα της εκκίνησης στους αθλητές, το ξίφος του αθλητή ξιφομαχίας, τα ειδικά όπλα που διώχνουν τα πτηνά από τα αεροδρόμια για την ομαλή προσγείωση και απογείωση των αεροπλάνων, το περίστροφο που ρίχνει φωτοβολίδες για σήμα sos κ.α.
Εισαγωγή & Εξαγωγή στα όπλα
Ο νόμος για την οπλοκατοχή και την οπλοφορία, αναφέρεται στο ζήτημα της εισαγωγής και εξαγωγής όπλων και λέει ότι επιτρέπεται μόνο για ειδικούς σκοπούς και για ειδικούς τύπους όπλων και μετά από άδεια από την αρμόδια αρχή. Τέτοια όπλα, που υπό αυστηρές προϋποθέσεις επιτρέπονται, είναι για παράδειγμα το όπλο που χρησιμοποιεί ο αφέτης σε αγώνες για να δώσει το παράγγελμα της εκκίνησης στους αθλητές, το ξίφος του αθλητή ξιφομαχίας, τα ειδικά όπλα που διώχνουν τα πτηνά από τα αεροδρόμια για την ομαλή προσγείωση και απογείωση των αεροπλάνων, το περίστροφο που ρίχνει φωτοβολίδες για σήμα sos κ.ά.. Το ίδιο ισχύει, αντίστοιχα, και για την εξαγωγή των όπλων.
Εμπορία στα όπλα
Υπάρχουν όπλα, όπως τα πολεμικά όπλα, η πώληση των οποίων απαγορεύεται αυστηρά και άλλα, όπως τα περίστροφα και τα πιστόλια, για τα οποία απαιτείται ειδική άδεια, και σε πρόσωπα, τα οποία είτε υπηρετούν σε θέσεις που επιτρέπεται η οπλοφορία π.χ. αστυνομικοί είτε διατρέχουν διαπιστωμένα σοβαρή απειλή, όπως ιδιοκτήτες κοσμηματοπωλείων που έχουν δεχτεί, επανειλημμένα, ληστείες. Υπάρχουν και τα όπλα που πωλούνται ελεύθερα π.χ. τα αεροβόλα σε άτομα άνω των 18 ετών ή τα κυνηγετικά όπλα σε όσους έχουν κυνηγετική άδεια. Ο νόμος για την οπλοκατοχή, διευκρινίζει με λεπτομέρεια τα είδη όπλων που επιτρέπονται ή απαγορεύονται.
Η εμπορία πολεμικών όπλων απαγορεύεται αυστηρά, περίστροφα και πιστόλια πωλούνται κατόπιν ειδικής άδειας και σε πρόσωπα τα οποία είτε υπηρετούν σε θέσεις που επιτρέπεται η οπλοφορία π.χ αστυνομικοί ή διατρέχουν διαπιστωμένα σοβαρή απειλή, όπως για παράδειγμα ιδιοκτήτες κοσμηματοπωλείων που έχουν δεχτεί επανειλημμένα ληστείες. Οι άδειες οπλοφορίας αυτές δίνονται με φειδώ και μετά από πολύ αυστηρό έλεγχο αυτών των ατόμων. Απαραίτητη βέβαια για τη χορήγηση τους, είναι η γνώμη του αρμόδιου Εισαγγελέα. Ελεύθερα πωλούνται τα αεροβόλα σε άτομα άνω των 18 ετών και τα κυνηγετικά όπλα σε όσους έχουν κυνηγετική άδεια. Παράνομη είναι κατά γενικό κανόνα η κατοχή των όπλων, εκτός αν ο κάτοχος κατέχει ειδική άδεια από την οικεία αστυνομική αρχή. Το ελάχιστο ηλικιακό όριο απόκτησης ψαροντούφεκου είναι τα 16 και αεροβόλου τα 18 έτη. Το πρόσωπο που νόμιμα κατέχει ένα όπλο πρέπει να το φυλά σε ασφαλές και μη ευκόλως προσιτό μέρος, να έχει χωριστά τα πυρομαχικά από το όπλο, να το έχει πάντα άδειο, αποσυναρμολογημένο και να μη το παραχωρεί σε τρίτους. Επιπρόσθετα, όποιος βρει όπλο οφείλει να το παραδώσει άμεσα στη κοντινότερη αστυνομική αρχή. Ο κάτοχος κυνηγετικού όπλου υποχρεούται να έχει σχετική άδεια από την αστυνομία και να έχει προβεί σε ιατρικό έλεγχο τόσο σωματικό όσο και ψυχολογικό.
Οπλοκατοχή
Ο νόμος για την οπλοκατοχή λέει ότι κατά γενικό κανόνα η οπλοκατοχή είναι παράνομη και, στις περιπτώσεις οπλοκατοχής, ο κάτοχος θα πρέπει να έχει λάβει σχετική άδεια από την οικεία Αστυνομική Αρχή. Η άδεια για κατοχή π.χ. κυνηγετικού όπλου δίνεται από την Αστυνομία με μια απλή σχετικά διαδικασία. Ο ενδιαφερόμενος προσκομίζει στο Αστυνομικό Τμήμα της περιοχής του μια συμπληρωμένη υπεύθυνη δήλωση, μια γνωμάτευση ψυχιάτρου ότι δεν αντιμετωπίζει ψυχολογικά προβλήματα και, μετά την αγορά του όπλου, πηγαίνει στην Αστυνομία το όπλο που έχει αγοράσει και το δηλώνει. Αφού η Αστυνομία εξετάσει το ποινικό μητρώο του, του χορηγεί τη σχετική άδεια.
Το ελάχιστο όριο ηλικίας απόκτησης ψαροντούφεκου είναι τα 16 και αεροβόλου τα 18 έτη. Το πρόσωπο που νόμιμα κατέχει ένα όπλο υποχρεούται να το φυλάει σε ασφαλές και δυσπροσιτό μέρος, να έχει χωριστά τα πυρομαχικά από το όπλο, να το έχει πάντα άδειο, αποσυναρμολογημένο και να μη το παραχωρεί σε τρίτους. Επιπρόσθετα, όποιος βρει όπλο, οφείλει να το παραδώσει άμεσα στη κοντινότερη αστυνομική αρχή. Στις μέρες μας, ωστόσο, η Αστυνομία κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, διότι ελάχιστοι από όσους είναι κάτοχοι όπλων, είναι γνώστες της χρήσης τους, καθώς είναι ανειδίκευτοι και χωρίς εξάσκηση και η φύλαξη των όπλων τους είναι πλημμελής, αυξάνοντας έτσι τον αριθμό των ατυχημάτων με όπλα.
Άδεια για Οπλοφορία
Η οπλοφορία χωρίς άδεια είναι, επίσης, παράνομη. Άδεια οπλοφορίας μπορεί να δοθεί σε οποιονδήποτε Έλληνα πολίτη, άνω των 18 ετών, μετά από πολύ αυστηρό έλεγχό του και μετά από γνώμη του αρμόδιου Εισαγγελέα, εφόσον υπάρχουν σοβαροί φόβοι για την προσωπική του ασφάλεια ή σε περιπτώσεις όπου απαιτείται για την ασφάλεια προσώπων ή καταστημάτων, τραπεζών, χρηματαποστολών, μουσείων κ.λπ. Επιπλέον, άδεια οπλοφορίας χορηγείται και στους αθλητές σκοποβολής.
Δεν επιτρέπονται οι άσκοποι πυροβολισμοί και αποτελούν αυτοτελές έγκλημα. Η παράνομη οπλοφορία, οπλοκατοχή και η οπλοχρησία είναι πλημμελήματα (που τιμωρούνται με ποινή φυλάκισης το ανώτερο μέχρι 5 έτη) αυτοτελή και ανεξάρτητα από το έγκλημα που πραγματοποιήθηκε μέσω αυτών πχ απόπειρα ανθρωποκτονίας, ανθρωποκτονία, ληστεία, βαριά σωματική βλάβη κ.α και τιμωρούνται παράλληλα με αυτό. Δηλαδή στο κατηγορητήριο μιας ληστείας, πέρα από το άρθρο 380 του Ποινικού Κώδικα περί ληστείας θα υπάρχει και η παράνομη οπλοφορία, οπλοκατοχή και οπλοχρησία.
Τέλος, υπάρχει και διακεκριμένη- κακουργηματική εκδοχή οπλοφορίας, οπλοχρησίας και οπλοκατοχής που τιμωρείται με κάθειρξη από 5 έως 20 έτη. Αυτή η έκφανση του εγκλήματος, έχει να κάνει κυρίως με οργανωμένα κυκλώματα εμπορίας, εισαγωγής, κατοχής όπλων σε τρίτους με σκοπό τη διάπραξη κακουργήματος ή εξοπλίζει με αυτά ομάδες και οργανώσεις προσώπων. Με κάθειρξη επίσης και όχι απλά φυλάκιση τιμωρείται και όποιος δέχεται ή αποκρύπτει τα όπλα αυτά που συνήθως αποτελούν όπλα στρατιωτικού τύπου.
