Εθελοντές Πυροσβέστες: Η γοητεία του κινδύνου και το γόητρο του πυρομαχητή
Είναι πολύ δύσκολο κανείς να γράψει για τη γοητεία που εκπέμπει η φωτιά μέσα στην καταστροφή της, για τα έντονα συναισθήματα συγκίνησης έκστασης και που δημιουργούνται κάθε φορά που ανεβαίνει η αδρεναλίνη, στο άκουσμα του συναγερμού, στην “είσοδο” στο συμβάν, για την ικανοποίηση της προσφοράς προς την κοινωνία, όταν μάλιστα δεν απευθύνεται σε πυροσβέστες! Κι όμως είναι συναισθήματα αληθινά που τελικά μόνο συνάδελφοι πυροσβέστες και μάλιστα εθελοντές θα μπορούσαν να νοιώσουν. Πολλοί το θεωρούν ένα είδος τρέλας!!! Μήπως είναι πράγματι έτσι;;;
Το έργο του πυροσβέστη (ας μου επιτραπεί να μην το θεωρήσω απλά επάγγελμα) είναι σαφώς ανεκτίμητο, όπως είναι και η προσφορά του. Ο πυροσβέστης διακατέχεται από ένα μεράκι για τη “δουλειά” του, που, αν δεν υπήρχε, ίσως τα αποτελέσματα να μην ήταν τα προσδοκώμενα. Ο Έλληνας πυροσβέστης, ειδικότερα, θεωρείται μοναδικός στο είδος του. Με τον έμφυτο ενθουσιασμό του και την αποδεδειγμένη πια αυτοθυσία του, αισθάνεται έτοιμος ν’ αντιμετωπίσει τα πάντα, έστω και αν αυτό σημαίνει ότι πολλές φορές δε λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα ασφάλειας για τον εαυτό του και για τους άλλους ή ότι δεν έχει εξειδικευθεί όπως θα έπρεπε για ιδιαίτερα επικίνδυνα συμβάντα. Ίσως τα θέματα αυτά να θεωρηθούν τετριμμένα ή πιθανώς κοινότυπα. Δεν είναι όμως!
Οι Πυροσβεστικοί Σταθμοί, όπως είναι επανδρωμένοι σήμερα, πολλές φορές δεν επαρκούν σε προσωπικό για την αντιμετώπιση κάποιου σοβαρού συμβάντος. Κάποιος θα μπορούσε να θεωρήσει ως λύση την πολυάριθμη πρόσληψη ικανού αριθμού ατόμων για την ικανοποίηση των αναγκών των σταθμών, ιδιαίτερα σε απομακρυσμένες επαρχιακές πόλεις.
Η οικονομική κρίση, που διέρχεται η χώρα μας δεν επιτρέπει την ίδρυση με ευχέρεια Π.Σ. σε περιοχές μάλιστα που επιβάλλεται. Μόνο για μισθούς το λειτουργικό κόστος μιας Υπηρεσίας με δύναμη 25 ανδρών ανέρχεται σήμερα στο ποσό των ~ 50.000.000 δρχ.
Μία σίγουρη λύση, η οποία έχει ήδη δοκιμαστεί στο εξωτερικό με μεγάλη επιτυχία, είναι η δημιουργία Πυροσβεστικών Σταθμών επανδρωμένων με εθελοντές πολίτες, άρτια βέβαια εκπαιδευμένους στην πυροσβεστική τέχνη και γνώση. Όταν, λοιπόν, θα ιδρύεται Εθελοντικός Π.Σ. το παραπάνω ποσό θα είναι προς όφελος της οικονομίας μας.
Η Πολιτεία μας, με το Νόμο 1591/91, καθιέρωσε το θεσμό αυτό σε μια στιγμή κρίσιμη για την εποχή μας, όπου η ατομικιστική αντίληψη και θεώρηση των πραγμάτων γύρω μας τείνει να εξελιχθεί σε μια νέα “μάστιγα” της κοινωνίας μας. Στη συνέχεια εκδίδεται το Π.Δ. 32/1992, που αποτελεί τον Κανονισμό οργάνωσης και λειτουργίας Εθελοντικών Πυροσβεστικών Σταθμών, και ήδη άρχισε η υλοποίησή του. Ο Επιπυραγός Χ. Μητροπέτρος σε ομιλία του, στην ημερίδα με θέμα “Προστασία δασών”, το 1993, θεωρεί το θεσμό αυτό ως “…εκσυγχρονιστικό, γιατί αναβαθμίζει τη συμμετοχή του πολίτη. Ηθικοποιεί την κοινωνία μας, ενισχύοντας την κοινωνική αλληλεγγύη, και αμφισβητεί το μύθο της παντοδυναμίας του κρατικού μηχανισμού που παθητικοποιεί τον πολίτη και του κληροδοτεί τη νοσηρή νοοτροπία να περιμένει τα πάντα από το κράτος…”
Στη χώρα μας, με το καινούργιο νομοθετικό διάταγμα που ήδη προαναφέραμε, υπάρχουν αρκετά και σημαντικά κίνητρα / προσφορές προς τον εθελοντή πυροσβέστη. Η δυνατότητα να καταταγεί στο Πυροσβεστικό Σώμα ως μόνιμος, μετά τη διετή συνεχή ευδόκιμη υπηρεσία του, το δικαίωμα δωρεάν εισόδου σε αίθουσες δημοσίων θεαμάτων, η δυνατότητα παροχής ετήσιας έκπτωσης σε ποσοστό 20% επί του φόρου εισοδήματος και μέχρι ποσού αναλογούντος φόρου εκατό χιλιάδων (100.000) δραχμών, η ασφαλιστική κάλυψη είναι παραδείγματα των προσφορών απέναντι στον Έλληνα εθελοντή πυροσβέστη.
Το δυσνόητο σ’ αυτό το σημείο είναι γιατί, παρ’ όλα τα κίνητρα που δίνονται, πολύ λίγα έχουν επιτευχθεί για την υλοποίηση του παραπάνω θεσμού. Δεν υπήρξε ανταπόκριση ή μήπως δεν έγιναν οι ανάλογες ενέργειες για την προώθηση της δημιουργίας Εθελοντικών Πυροσβεστικών Σταθμών και επάνδρωσης αυτών;
Πριν προσπαθήσουμε να απαντήσουμε στα ερωτήματα αυτά, ας δούμε τί μας δείχνει η εμπειρία από το εξωτερικό.
Τόσο στις Η.Π.Α. όσο και στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, οι Εθελοντικές Πυροσβεστικές Υπηρεσίες αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών των ομάδων. Κάθε πόλη έχει τη δική της Πυροσβεστική Υπηρεσία, η οποία αποτελεί ένα δημόσιο – δημοτικό οργανισμό πυροπροστασίας παρέχοντας πρόληψη και καταστολή πυρκαγιών και βοήθεια σε διάφορες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Τέτοιες καταστάσεις συμπεριλαμβάνουν συμβάντα με επικίνδυνα υλικά (διαρροές υγρών, αερίων κ.λ.π., πυρκαγιές & εκρήξεις χημικών υλικών), συμβάντα εκτεταμένου κινδύνου (σεισμοί, πλημμύρες κ.λ.π..), επεμβάσεις σε τροχαία ατυχήματα και κάθε είδους διασώσεις.
Οι μεγάλες και βιομηχανικές πόλεις, όπως η Νέα Υόρκη, το Los Angeles, το Παρίσι κ.α., έχουν Πυροσβεστικές Υπηρεσίες είτεμόνο με αμειβόμενα μέλη (επαγγελματίες), είτε μικτές, δηλαδή επαγγελματικές και εθελοντικές, ενώ οι υπόλοιπες πόλεις έχουν αποκλειστικά εθελοντικές πυροσβεστικές ομάδες.
Σχετικά με την οργανωτική δομή και τις υποχρεώσεις των πυροσβεστικών ομάδων, θα χρησιμοποιήσουμε τις Η.Π.Α. ως σημείο αναφοράς, καθώς είναι η χώρα όπου έχουμε την απαραίτητη γνώση και προϋπηρεσία στον τομέα ενδιαφέροντος.
Υπάρχουν αρκετές οργανωτικές διαφορές μεταξύ των επαγγελματικών και των εθελοντικών πυροσβεστικών ομάδων. Οι εθελοντές πυροσβέστες, όμως, θεωρούνται το ίδιο επαγγελματίες με τους αμειβόμενους συναδέλφους τους. Η αρχική εκπαίδευση αποτελείται από 120 ώρες βασική πυροσβ. εκπαίδευση, θεωρητική και πρακτική. Για τις δε ειδικές ομάδες επέμβασης απαιτούνται επιπρόσθετα 80 ώρες εκπαίδευσης στον τομέα των επικινδύνων υλικών. Με την ολοκλήρωση της αρχικής εκπαίδευσης (Fire Fighter 1 & Industrial Fire Fighting) χορηγείται πιστοποιητικό που εκδίδει η Πυροσβ. Ακαδημία, όπως ακριβώς και στους αμειβόμενους πυροσβέστες. Η εκπαίδευσή των εθελοντών είναι πάντοτε άρτια και τους χαρακτηρίζει ο επαγγελματισμός σε κάθε φάση της δουλειάς τους.
Οι βαθμίδες της ιεραρχίας ακολουθούνται όπως και με τους αμειβόμενους συναδέλφους τους. Όλοι έχουν το δικαίωμα να ανέβουν τις βαθμίδες των αξιωματικών, φθάνει να περάσουν με επιτυχία την ανάλογη σχολή, να καταξιωθούν μέσα από το έργο τους και να γίνουν αποδεκτοί με ψήφο από τους συναδέλφους τους. Μόλις εισέλθουν στην ιεραρχία των αξιωματικών έχουν τη δυνατότητα, εφόσον αποδείξουν τις ικανότητές τους, να φθάσουν στο βαθμό του Αρχηγού της συγκεκριμένης Υπηρεσίας. Μετά την παρέλευση 2 ετών, που θεωρείται για πολλές Υπηρεσίες η μέγιστη για Αρχηγό θητεία, ο Αρχηγός γίνεται απλός πυροσβέστης (ex – Chief), ενώ όλοι ανεβαίνουν κατά μία βαθμίδα. Όλα αυτά, φυσικά, γίνονται με τη συνολική συμφωνία και αποδοχή των μελών της Υπηρεσίας, και συνεπή τήρηση των δημοκρατικών διαδικασιών.
Πολλές Εθελοντικές Πυροσβεστικές Υπηρεσίες αποτελούνται από περισσότερους του ενός Πυροσβεστικούς Σταθμούς. Εξαιρούμενου του Αρχηγού (Fire Chief) και υπαρχηγού (Assistant Chief), οι οποίοι ηγούνται της Υπηρεσίας, στους Σταθμούς ακολουθούνται οι διαδικασίες ιεράρχησης των μελών, όπως προαναφέραμε. Ο ανώτατος βαθμός σε Πυροσβεστικό Σταθμό είναι αυτός του Πυραγού (Captain).
Οι υποχρεώσεις των εθελοντών πυροσβεστών περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τη συμμετοχή σε συμβούλια της Υπηρεσίας, όπως και τη συμμετοχή σε εβδομαδιαίες και μηνιαίες ασκήσεις. Οι πυροσβέστες κάθε Υπηρεσίας αποτελούν και μέλη μικρότερων ομάδων με διαφορετικές δραστηριότητες. Για παράδειγμα, υπάρχει ομάδα αρμόδια για τη συντήρηση και τον εξοπλισμό των οχημάτων, άλλη ομάδα υπεύθυνη για την εκπαίδευση, άλλη ομάδα για την συντήρηση κτιρίων κ.λπ.
Είναι πολύ σύνηθες, σε Πυροσβεστικές Υπηρεσίες, ανάλογα με τις ανάγκες της πόλης, να υπάρχουν και εξειδικευμένες ομάδες επέμβασης εξοπλισμένες με τον κατάλληλο εξοπλισμό, όπως ομάδες επέμβασης σε συμβάντα με επικίνδυνα υλικά (Hazardous Materials Empergency Response), ομάδες πρώτων βοηθειών (Fire Dept Paramedics), ομάδες καταδύσεων (Fire Dept. Divers), ομάδες αλπινιστών (Repelling team) κ.λπ.
Όταν κάποιο μέλος της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας δεν παρακολουθεί εντατικά τα συμβούλια ή τις ασκήσεις ή δεν παρευρίσκεται στο 60% των συμβάντων και αμελεί τις δραστηριότητες της ομάδας εργασίας του, τότε υποβάλλεται σε κυρώσεις, οι οποίες, ανάλογα είτε είναι χρηματικές, είτε “πληρώνονται” με επιπρόσθετη εργασία. Εφόσον δε διαπιστωθεί στη συνέχεια η τακτική παρουσία του, τότε τα υπόλοιπα μέλη ψηφίζουν εάν η ιδιότητά του ως μέλους θα τερματιστεί ή όχι. Συνηθίζεται τέτοια μέλη να αποβάλλονται από το Σώμα.
Ίσως τα παραπάνω να δείχνουν κάποια σκληρή εικόνα του Εθελοντικού Πυροσβεστικού Σώματος, όπου οι πυροσβέστες έχουν τεράστιες υποχρεώσεις απέναντι της οργάνωσης αυτής, της πόλης και της Πολιτείας χωρίς οφέλη. Όμως τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Πράγματι, οι ευθύνες του εθελοντή πυροσβέστη είναι τεράστιες, όπως και οι κίνδυνοι που διατρέχει. Όμως, υπάρχουν και οφέλη, αν και δε μετριούνται σε άμεσες οικονομικές παροχές, εφόσον το έργο του εθελοντή πυροσβέστη είναι τιμητικό και άμισθο.
Κίνητρα ένταξης στο Εθελοντικό Πυροσβεστικό Σώμα, σε χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής, δεν υπάρχουν σ το βαθμό που συμπεριλαμβάνονται στο προαναφερθέν Ελληνικό Π.Δ. Συγκεκριμένα, στις Η.Π.Α., πέραν της ασφαλιστικής κάλυψης των πυροσβεστών, οι ηθικές και συμβολικά υλικές αμοιβές (μετάλλια κλπ) αποτελούν τις βασικές παροχές στον εθελοντή πυροσβέστη προσωπικά.
Η Πυροσβεστική παρέχει όμως, κάτι πολύ σημαντικό, μεγάλη συναδελφικότητα, συντροφικότητα και φιλία ανάμεσα στα μέλη, η οποία επεκτείνεται και στις οικογένειές τους. Μια πόλη έρχεται πολύ πιο κοντά με την Πυροσβεστική. Ακόμη και ο ίδιος ο κίνδυνος που υπάρχει δένει τους ανθρώπους μεταξύ τους και γίνεται τρόπος ζωής. Δεν είναι περίεργο το ότι πολλοί συνάδελφοι, μόλις μετακομίσουν σε κάποια άλλη πόλη, ζητούν να ενταχθούν στην εκεί Πυροσβεστική Υπηρεσία.
Ο θεσμός του εθελοντή πυροσβέστη ενσαρκώνει τις αξίες της αυταπάρνησης και του αλτρουισμού. Ο πολίτης γίνεται πιο δραστήριος για την προάσπιση κοινωνικών αγαθών, όπως το φυσικό περιβάλλον, η ζωή, η περιουσία, με βάση τη δική του προσφορά. Ο κίνδυνος γίνεται ο μαγνήτης που φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά στις διαπροσωπικές τους σχέσεις, διαμορφώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τη γενική εικόνα της κοινωνίας μας.
Ακόμη και μέσα από κοινωνικές εκδηλώσεις, ο θεσμός του εθελοντή πυροσβέστη δείχνει τη σπουδαιότητά του. Μεταξύ των άλλων, ο εθελοντής πυροσβέστης βρίσκει το χρόνο να προσφέρει τις υπηρεσίες του με επισκέψεις σε διάφορα ιδρύματα, οργανώσεις σεμιναρίων σε σχολεία για πυροπροστασία και άλλες εκδηλώσεις του είδους. Τα οφέλη του εθελοντή πυροσβέστη από την Υπηρεσία μπορεί να μην είναι οικονομικά, είναι, όμως, κοινωνικά, προσωπικά, ανθρώπινα και αποτελούν, κατά τη γνώμη μου, τα περισσότερο σημαντικά.
Θεσμός του Εθελοντή Πυροσβέστη στην Ελλάδα
Ο θεσμός του εθελοντή πυροσβέστη ενδιαφέρει όλους μας, διότι συνδέεται με εθνικά θέματα, όπως είναι η εθνική οικονομία, η πολιτική άμυνα, η προστασία του περιβάλλοντος, της ζωής και της περιουσίας.
Η συμβολή του εθελοντή πυροσβέστη δεν περιορίζεται μόνο στην πυροπροστασία και στις κοινωνικές σχέσεις, όπως προαναφέραμε, αλλά και στην εθνική οικονομία, και η λειτουργία του θεσμού καθίσταται επιτακτική ανάγκη. Η εθελοντική προσφορά των πολιτών μπορεί να λύσει σοβαρά κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα και, φυσικά, και στον τομέα της Πυροσβεστικής.
Για την αντιμετώπιση πολλών συμβάντων, πυροσβέστες αναγκάζονται να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις και σε πολλές περιπτώσεις, με κακό οδικό δίκτυο. Από την Π.Υ. Ιωαννίνων, για παράδειγμα, για να μεταβούν στην Κόνιτσα θα διανύσουν 60 χιλ. Από την Π.Υ. Μεσολογγίου, για να επέμβούν σε συμβάν στην κωμόπολη του Αστακού, που αποτελεί τουριστικό θέρετρο με ιδιαίτερη κίνηση, οι πυροσβέστες καλούνται να διανύσουν 70 χλμ. τα οποία του υπάρχοντος δικτύου, καλύπτονται από τα πυρ/κά οχήματα σε 1½ ώρα! Αποτέλεσμα της καθυστέρησης είναι η αύξηση των ζημιών. Η απόσταση είναι μέγεθος ανάλογο των ζημιών και αντιστρόφως ανάλογο της περιουσίας που διασώνεται. Η μείωση των ζημιών σε πολλές περιπτώσεις θα μπορούσε να επιταυχθεί με την ίδρυση Εθελοντικών Πυροσβεστικών Σταθμών.
Οι ζημιές, η αποζημίωση των ασφαλιστικών εταιριών, όταν υπάρχει ασφαλιστική κάλυψη, και η περιουσία που διασώζεται είναι μεγέθη που μεταφράζονται προς όφελος ή σε βάρος της εθνικής οικονομίας, ανάλογα με την περίπτωση. Για παράδειγμα, το 1990 η ολική αξία της περιουσίας, πριν την πυρκαγιά σε συνολικά 20.810 συμβάντα, ήταν 639.668.875.300 δρχ. Από τα συμβάντα αυτ΄αμόνο για τα 820 υπήρχε ασφαλιστική κάλυψη, συνολικής αξίας 64.033.020.620.δρχ.
Ακόμη, η χωρίς μεγάλο οικονομικό κόστος ίδρυση Εθελοντικού Π.Σ., θα έχει σαν αποτέλεσμα, από τις μεταβιβάσεις ακινήτων στην περιοχή ευθύνης τους, φόρο 2% επί της αξίας του μεταβιβαζόμενου ακινήτου (Ν.Δ 3563/56) να εισρέει στα κρατικά ταμεία. Το ίδιο νομικό καθεστώς ισχύει σήμερα για τις μεταβιβάσεις ακινήτων στις περιοχές ευθύνης των Π.Υ.
Εκτός από τη συμβολή του θεσμού αυτού στην εθνική οικονομία, σημαντική είναι και η συμβολή του εθελοντή πυροσβέστη στις απαιτήσεις της πυροπροστασίας της πατρίδας μας:
α) Με την ενίσχυση και αναδιάρθρωση του Πυροσβεστικού Σώματος
β) Με τη συμβολή στη πολιτική άμυνα.
Στη χώρα μας οι Π.Υ., μέχρι σήμερα τουλάχιστον, ιδρύονται χωρίς να προϋποθέτουν απαραίτητα τις προδιαγραφές που ισχύουν στην Ευρώπη και Αμερική. Στις χώρες της Ε.Ο.Κ. λαμβάνονταν υπόψη και προδιαγραφές, όπως:
- η αντιστοιχία περισσοτέρων του ενός πυρ/στη σε 1000 κατοίκους (στην Ολλανδία η αντιστοιχία αυτή είναι 1,8: 1000, στην Πορτογαλία χώρα με ίδιο πληθυσμό με τη δικιά μας η αναλογία είναι 3,4: 1000 που σημαίνει 32.340 εθελοντές πυροσβέστες ενώ οι επαγγελματίες είναι 2.148),
- η ευπάθεια της περιοχής,
- η απόσταση,
- ο πληθυσμός,
- γεωγραφικές ιδιαιτερότητες κ.α.
Σήμερα η αναλογία Ελλήνων πυρ/στών σε κατοίκους είναι στις καλύτερες περιπτώσεις, 0,7: 1000. Οι 110 Υπηρεσίες του Π.Σ., παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των πυρ/στών, δεν επαρκούν για αποτελεσματική πυροπροστασία της χώρας μας (σύγκριση Αθήνας – Μονάχου, πίνακας 1). Ο θεσμός του εθελοντή πυροσβέστη θα συνεισφέρει στην πυροπροστασία, και όχι μόνο στις αστικές πυρκαγιές, στις οποίες επεμβαίνει η Π.Υ., αλλά και στις δασικές, όπου επεμβαίνει η Δασική Υπηρεσία, θα τη συμπληρώσει εκεί που απουσιάζει και εκεί που είναι ανεπαρκής.
Θετική, όμως, είναι η συμβολή του θεσμού και στην αναδιάρθρωση και αναδιοργάνωση του Π.Σ., με αποτέλεσμα τη βελτίωση των υπηρεσιών που θα παρέχονται στο κοινωνικό σύνολο. Σε περιοχές, λοιπόν, στις οποίες, λόγω μικρού πληθυσμού και μικρού αριθμού συμβάντων, η λειτουργία Πυροσβεστικών Σταθμών σήμερα είναι οικονομικά και επιχειρησιακά ασύμφορη, θα μπορεί να αντικατασταθεί από Εθελοντικό Π.Σ.. Έτσι, το προσωπικό της Π.Υ. που θα έχει καταργηθεί θα επανδρώσει Υπηρεσίες στις μεγαλουπόλεις, όπου η σημερινή τους δύναμη κρίνεται ανεπαρκής.
Για παράδειγμα, στο Ν. Πρέβεζας, με πληθυσμό 60.000 κατοίκους και συνολικά συμβάντα, για το 1990, 282, λειτουργούν 4 υπηρεσίες, ενώ θα μπορούσε να λειτουργεί 1 Πυροσβ. Υπηρεσία και 3 Εθελοντικοί Π.Σ. Αντίθετα, στο Ν. Θεσ/κης, με πληθυσμό 871.580 και 2.000 συμβάντα, λειτουργούν 4 Π.Υ., ενώ θα έπρεπε να λειτουργεί διπλάσιος αριθμός Υπηρεσιών. Η ορθολογική, λοιπόν, αναδιάρθρωση των Π.Σ. θα βελτιώσει την αποτελεσματικότητα της πυροπροστασίας που δικαιούμαστε.
Αλλά και σε εμπόλεμη, ακόμη, περίοδο τεράστια μπορεί να είναι η συμβολή του εθελοντή πυροσβέστη. Σε τέτοιες περιπτώσεις οι εθελοντές πυροσβέστες, που πιθανώς θα ενταχθούν σε πολιτικές δυνάμεις της χώρας μας, θα επανδρώσουν πολεμικούς Πυροσβεστικούς Σταθμούς. Η γνώση και πείρα τους, μεταξύ άλλων και σε χημικά υλικά, εκρηκτικά κ.λπ., μπορεί να συμβάλει πολύ ουσιαστικά στην πολιτική άμυνα.
Παράλληλα με τη χρησιμότητα του θεσμού του εθελοντή πυροσβέστη στους προαναφερόμενους τομείς, σπουδαία είναι και η προσφορά του στη διαμόρφωση των κοινωνικών σχέσεων τόσο μεταξύ κράτους-πολίτη, όσο και στις διαπροσωπικές σχέσεις.
Έτσι, π.χ., ο θεσμός αυτός έχει τη δυνατότητα να αναβαθμίσει το ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η οποία, μαζί με το κράτος, ενεργεί για την προστασία του φυσικού πλούτου της περιοχής της καθώς και της ζωής και περιουσίας των πολιτών της από διάφορους κινδύνους. Συμβάλλει θετικά στη διαμόρφωση της νοοτροπίας του πολίτη, με την ανάδειξη του σε υπεύθυνο προστάτη της ελληνικής φύσης και της ζωής και περιουσίας των Ελλήνων.
Το Εθελοντικό Π.Σ. φέρνει τον πολίτη πιο κοντά στο κράτος και τον καθιστά συνυπεύθυνο για τις καταστροφές που προκαλούνται από τις πυρκαγιές, τις θεομηνίες και τις πλημμύρες.
Σ’ αυτό το σημείο θα κάνουμε μία προσπάθεια ν’ απαντήσουμε στους προβληματισμούς που αναπτύχθηκαν για τη μεγάλη καθυστέρηση δημιουργίας ουσιαστικών Εθελοντικών Πυροσβεστικών Σταθμών. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει μια Εθελοντική Πυροσβεστική Υπηρεσία είναι κυρίως οικονομικά, μια που ο προϋπολογισμός της εξαρτάται από τις αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου.
Επίσης είναι και όσα αντιμετωπίζουν όλοι οι πυροσβέστες σ’ όλο τον κόσμο: η άγνοια του κοινού για το δύσκολο έργο του πυροσβέστη και η έλλειψη διάθεσης συνεργασίας, τις περισσότερες φορές, που δείχνουν τόσο το ευρύ κοινό, όσο και τα μέσα ενημέρωσης. Τα προβλήματα, όμως, αυτά μπορούν και πρέπει να ξεπερνιούνται, μια που αυτό που κυρίως χαρακτηρίζει τον πυροσβέστη, και μάλιστα τον εθελοντή, είναι η διάθεση για να προσφέρει και φυσικά το… μεράκι!!!
Η αγάπη, όμως, για το συγκεκριμένο έργο είναι κάτι που αποκτάται σιγά – σιγά και ο εθελοντισμός κερδίζεται, δεν είναι δεδομένος. Η αίσθηση της προσφοράς σε τομείς δύσκολους και επικίνδυνους είναι κάτι που καλλιεργείται και έρχεται με την πείρα και την απασχόληση.
Είναι παρακινδυνευμένο να περιμένουμε να προσελκύσουμε πολίτες (παρ’ όλα τα κίνητρα) ώστε να καταταγούν σε Πυροσβεστικούς Σταθμούς, χωρίς να έχουμε, εκ των προτέρων, καλλιεργήσει ανάλογα το έδαφος. Όπως θεωρώ πολύ δύσκολο έως ανέφικτο οι διάφορες ενδιαφερόμενες πόλεις να δεχτούν να χρηματοδοτήσουν την κατασκευή σταθμού/-ών, την αγορά οχημάτων, εξοπλισμού κ.λπ., χωρίς προηγουμένως να έχουν αναπτυχθεί οι κατάλληλες και απαραίτητες, κατά τη γνώμη μου, επαφές με το Πυροσβεστικό Σώμα! Προς το παρόν δε, οι τρεις μόνιμοι αξιωματικοί πυροσβέστες που προβλέπει το διάταγμα δεν επαρκούν, κατά τη γνώμη μου, για τη λειτουργία του Σταθμού. Η εμπειρία, λοιπόν, μας δείχνει ότι μετά παρέλευση 6 περίπου ετών το σύστημα δεν “περπατάει” όπως θα θέλαμε.
Ο τρόπος προσέγγισης προς των πολιτών πιστεύω ότι έχει περιθώρια βελτίωσης. Οι πολίτες σε πολύ μεγάλο μέρος, αλλά και οι δήμοι και οι κοινότητες δεν είναι ενημερωμένοι όπως θα έπρεπε για τη δημιουργία εθελοντικών πυροσβεστικών ομάδων.
Αξίζει να σημειωθεί, σ’ αυτό το σημείο, ότι δημιουργούνται ομάδες που δεν υπάγονται στο Πυροσβεστικό Σώμα, όπως για παράδειγμα ομάδα εθελοντών στον Υμηττό, στις περιοχές Παπάγου, Καρέα, Χολαργού κ.λπ., οι οποίοι λειτουργούν από μόνοι τους χωρίς το συντονισμό, την καθοδήγηση και επίβλεψη της Πυροσβεστικής, “πυροσβέστες” χωρίς την απαραίτητη εκπαίδευση που, κατά τη γνώμη μου, μόνο η Πυροσβεστική μπορεί να παρέχει. Οι ομάδες αυτές έχουν δημιουργήσει ένα είδος ιδιωτικής λέσχης(!;), όπου συγκεκριμένα μόνο άτομα γίνονται δεκτά χωρίς να κοινοποιούνται, φυσικά, οι όροι ένταξης, πέρα από το γεγονός ότι πρέπει το άτομο που ενδιαφέρεται να είναι τουλάχιστον κάτοχος C.B.!!! Το αποτέλεσμα είναι πολλοί κάτοικοι των περιοχών που θα ήθελαν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους να μη γίνονται δεκτοί!
Άλλο παράδειγμα είναι αυτό της “ΝΕΑΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ” στην Κυψέλη, που καλύπτει μία ομάδα νέων ανθρώπων Τον εξοπλισμό που διαθέτουν είναι αμφίβολο αν το γνωρίζει και το εγκρίνει το Πυροσβεστικό Σώμα. Αποκαλούνται “Ομάδα Εθελοντών Πυροσβεστών” χωρίς να στεγάζονται σε κάποιον Πυροσβεστικό Σταθμό και πιθανότατα επεμβαίνουν σε συμβάντα χωρίς, και πάλι, την απαιτούμενη (υποχρεωτική κατά τη γνώμη μου) εκπαίδευση και τον έλεγχο του μοναδικού ειδικού/υπεύθυνου για τα θέματα αυτά, του Πυροσβεστικού Σώματος.
Βεβαίως και το επιθυμητό είναι να ιδρυθούν κάποια στιγμή Εθελοντικοί Σταθμοί, αλλά θα πρέπει να μάθουμε να περπατάμε πριν τρέξουμε σε Μαραθώνιο.
Πιστεύω ότι, αρχικά, με την ένταξη εθελοντών πυροσβεστών σε επαγγελματικούς Σταθμούς το Πυρ/κό Σώμα θα μπορούσε αφενός να ελέγξει καλύτερα την προσέλευση και το ενδιαφέρον των πολιτών και αφ’ ετέρου να έχει μία πρώτη εικόνα για τη δυνατότητα ίδρυσης, στη συνέχεια Σταθμών. Παράλληλα, θα πρέπει να γίνει συστηματική ενημέρωση των Δήμων και Κοινοτήτων για την ίδρυση Σταθμών στις περιοχές τους. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί η Πυροσβεστική να ελκύσει όλους εκείνους τους πολίτες που πάλλονται από την επιθυμία να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους, κάτω από τα φτερά, πάντα, του Πυροσβεστικού Σώματος. Μόνο τότε ο θεσμός του εθελοντή πυροσβέστη θα παρουσιάσει κάποια σημάδια ουσιαστικής υλοποίησης και θα προσφέρει στο Πυροσβεστικό Σώμα τη σημαντική βοήθεια που επιθυμείται.
Ας μη ξεχνάμε ότι οι Έλληνες διαθέτουν αστείρευτο εθελοντισμό για κοινωνική προσφορά. Τούτο το έχουν αποδείξει σε πολλές δύσκολες στιγμές της ζωής τους. Είναι, λοιπόν, ευκαιρία για μια ακόμη φορά, να το αποδείξουν έμπρακτα, με το να γίνουν εθελοντές πυροσβέστες και να λύσουν σοβαρά κοινωνικά προβλήματα.
Πυροσβεστικό Σώμα
Αριστοθέα Α. Λαζαρίδου
Χημικός Μηχανικός / Μηχανικός Ασφαλείας
