Αντώνιος Γ. Μπετεινάκης : (7 Ιουνίου 1886 – 27 Οκτωβρίου 1943)
Με εκτίμηση
Ο Πρόεδρος
Παντελής Κρουσταλάκης
Εφ. Λοχαγός ΜΧ
Ο Αντώνιος Γ. Μπετεινάκης γεννήθηκε στις 7 Ιουνίου 1886 στις Αρχάνες Ηρακλείου Κρήτης. Με την ίδρυση της Kρητικής Πολιτείας (1898-1913) βρίσκουν τον Αντώνιο Μπετεινάκη να έχει τελειώσει την τετρατάξια Δημοτική Σχολή Αρρένων Αρχανών. Συνεχίζει τις σπουδές του και εισάγεται στο νεοϊδρυόμενο τότε στις Αρχάνες Τριτάξιο Ελληνικό Σχολείο και με την αποφοίτησή του από το Γυμνάσιο Ηρακλείου μπαίνει και φοιτά στο διδασκαλείο Ηρακλείου, παίρνει πτυχίο και είναι έτοιμος να προσφέρει υπηρεσίες στη στοιχειώδη εκπαίδευση των παιδιών της Κρήτης. Το 1907 που ιδρύεται η Κρητική Πολιτοφυλακή, σε ηλικία 21 έτους κατατάσσεται και υπηρετεί την θητεία του για ένα έτος. Απολύεται το 1908 με τον βαθμό του δεκανέα.
Διορίζεται και υπηρετεί σαν δημοδιδάσκαλος για 5 συνεχόμενα έτη. Παραιτείται και παίρνει μέρος στον πόλεμο το 1912- 1913. Σαν λοχίας στέλνεται σαν κήρυκας από την Α.Μ. τον τότε Βασιλέα Κωνσταντίνο για να παραδώσει έγγραφο κατά την πολιορκία του Μπιζανίου στον Εσσάτ Πασά ( Φεβρουάριος 1913).
Έλαβε μέρος :
1. Εκστρατεία Βαλκανοτουρκικού πολέμου 1912
2.Εκστρατεία Ελληνοβουλγαρικού πολέμου 1913
α. Μάχη Πεστών Ηπείρου
β.Μάχη Αετορράχης (7 – 1- 1913)
γ.Μάχη Ιωαννίνων ( 21-2-1913)
δ. Μάχη Κρέσνα – Τσουμαγιά
3.Εκστρατεία Συμμαχικού πολέμου 1917 – 1919
α. Μάχη Δοϊράνης ( 5-9-1918 , τραυματίζεται σοβαρά )
4. Εκστρατεία Μικρασιατικού πολέμου 1919 – 1922
α. Μάχη Ομουρλού ( 11 – 6 – 1920)
β. Μάχη Τσιβρίς ( 19-3-1921)
γ. Μάχη Καρά – Εσκή – Σεχήρ ( Ιούνιος – Ιούλιος 1921)
δ. Μάχη Μπουγιού – Νταγ ( 30 Ιουνίου – 1 ιουλίου 1921)
ε. Υψωμα 1799 ( 2 – 3 Ιουλίου 1921)
στ. Μάχη Σαγγάριος ( 1 Αυγούστου 1921)
ζ. Μάχη Ακ Μπουνάρ – Ντερμπέν ( 8-7- 1921)
η. Μάχη Κιρέζ – Ογλού ( 10- 8 – 1921)
θ. Μάχη Κουλή – Γιόλ ( 12-8-1921)
ι. Μάχη Υψωμα Καλτακλή και Γιοπρέκ – Μπαίρ ( 13 – 8 -1921 )
κ. Μάχη Αρτίζ Νταγ ( 18 & 19 Αυγούστου 1921)
λ. Μάχη Υψωμα Β.Δ. Γιαμόκ ( 15 & 16 – 8 – 1921)
μ. Μάχη Αρντιζ – Νταγ ( 25 – 8 – 1921)
ν. Μάχη Αρντίζ – Νταγ ( 28 – 8 – 1921)
ξ. Μάχη Σιβριλί – Τεπέ και Αγκίν – Τεπέ ( 20 -9- 1921)
ο. Μάχη Αοων Τεπέ και Ιν Τεπέ ( 21-9-1921)
5. Μάχες Μικρασιατικής Καταστροφής
α. Μάχη Αφιόν Καρά Χισάρ – Χασάν Μπέλ ( 13 & 14 – 8- 1922)
β. Μάχη Αϊβαλί ( 15 – 8 – 1922)
γ. Μάχη Τουλού Μπουνάρ – Μπανεζ ( 16 & 17 – 8- 1922)
δ. Μάχη Ουσάκ ( 18 – 8- 1922)
ε. Μάχη Νυμφαίου ( 25 – 8- 1922)
Το 1935 η τότε κυβέρνηση επιχειρεί να επαναφέρει το Βασιλιά Γεώργιο Β΄ και με διενέργεια εκλογών να τον νομιμοποιήσει. αξιωματικοί προσκείμενοι στον Ελευθέριο Βενιζέλο, αντίθετοι με αυτήν την επάνοδο του Βασιλιά «στασιάζουν» στο πρότυπο τάγμα Αθηνών, στη σχολή Ευελπίδων και στο Ναύσταθμο. Αυτή η στάση στην οποία προσχώρησαν πολλοί Κρητικού ονομάστηκε ” στασιαστικό κίνημα της 1-3-1935.” Ο Αντώνιος Μπετεινάκης σαν φιλελεύθερος και καθαρά βενιζελικός, συμμετέχει στο κίνημα και μάλιστα ως ηγήτορας στην περιοχή Ηρακλείου. Αποτέλεσμα, μετά την αποτυχία του κινήματος στις 25 Ιουνίου 1935, να τεθεί σε απόταξη, να καταδικαστεί σε διετή φυλάκιση και στις 30-6-1935 να διαγραφεί από τα στελέχη του ενεργού και εφεδρικού στρατού. Φυλακίζεται στα ενετικά τείχη του Ηρακλείου και αργότερα μεταφέρεται έγκλειστος στο παραλιακό φρούριο των Χανίων Φιρκά για έξι μήνες μέχρι στις 3-1-1935 που σε συνάντηση του βασιλιά με τον Βενιζέλο στο Παρίσι δίνεται αμνηστία σε πολιτικούς και στρατιωτικούς στασιαστές. Τότε αποφυλακίζεται.Την διάρκεια της κράτησής του στις φυλακές Χανίων γράφει όλα τα πολεμικά γεγονότα των Αρχανών του 1897 με τον γενικό τίτλο: “Η γιγαντομαχία των Αρχανών – Αγνωστες ιστορικές σελίδες των Κρητικών Επαναστάσεων“.
Προκειμένου να ζήσει την οικογένειά του απασχολείται με το εμπόριο κρασιού στο Ηράκλειο.Το 1936 χρηματίζει Πρόεδρος του ποδοσφαιρικού Σωματείου της πόλης “ΕΡΓΟΤΕΛΗΣ .”
Η κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου τον βρίσκει απότακτο και επειδή το τότε καθεστώς δεν επιστράτευε τους απότακτους δεν πήρε μέρος στο Αλβανικό μέτωπο.
Με την κάθοδο στην Κρήτη της Ελληνικής Κυβέρνησης του Εμμανουήλ Τσουδερού, επιστρατεύονται και οι απότακτοι. Τότε ανακαλείται από την ημέρα της απόταξης του (7-10-1935) και προάγεται σε Αντισυνταγματάρχη. Αμέσως μετά την προαγωγή του τίθεται επικεφαλής του 3ου Συντάγματος Ηρακλείου με έδρα το προάστιο ” Μασταμπάς”
6. Πόλεμος 1940
α. Μάχη της Κρήτης (20 – 31 Μαϊου 1941), σαν διοικητής Συντάγματος με έδρα το προάστιο Μασταμπάς
Κρατάει ημερολόγιο όπου οι πληροφορίες που δίδονται είναι άκρως διευκρινιστικές για την ζωή και κατάσταση των κρατουμένων την περίοδο από 29 – 5 μέχρι και 27 – 9 -1941.
…..20 – 6 – 1941 :Τροφή : π.μ. τέιον, μ.μ. φακές , όρυζα με ολίγον έλαιον.
21 – 6 – 1941: Τροφή : Συσσίτιον άνευ άρτου. Ήλθεν πληροφορίαν ότι θα απολυθώμεν την Πέμπτην.
22- 6- 1941 Στασιμότης αλλά τροφή άφθονος και καλή.
24 – 6 – 1941Πρωινόν ρόφημα : μηδέν. Συσσίτιον πρωινόν : όρυζα. Συσσίτιον Βραδυνόν: όρυζα Συμβάντα : Κήρυξις Ρωσογερμανικού πολέμου
25 – 6 – 1941 Ρόφημα: Τσάι, Συσσίτιον : φακές άνευ ελαίου, Βραδυνόν : κονσέρβα 1/8…
Ο Αντώνιος Μπετεινάκης μετά την προαγωγή του σε Συνταγματάρχη οργανώνεται στην Εθνική Αντίσταση Κρήτης και ιδρύει την Εθνική Οργάνωση Κρήτης (Ε.Ο.Κ.) υπό την Ελεύθερη Ελληνική Κυβέρνηση και της Α.Μ. του Βασιλέως.
Η δράση του Αντ. Μπετεινάκη στην Κρήτη έχει επίσης να κάνει με το σαμποτάζ στο Αεροδρόμιο Ηρακλείου με την καταστροφή αεροπλάνων και ανάφλεξη πυρομαχικών και καυσίμων στο χωριό Πεζά .Τέλος με την επιχείρηση Βιάννου ( Σεπτέμβριος 1943).
Διορίζεται σαν στρατιωτικός ηγήτωρ του Ν. Ηρακλείου από την Κυβέρνηση Καϊρου. Σαν στρατιωτικός διοικητής χρησιμοποιεί το ψευδώνυμο ΠΑΤΡΙΚΙΟΣ και ξεσηκώνει τους Κρήτες να πολεμήσουν για την ελευθερία τους. Συλλαμβάνεται από τους Γερμανούς στις 24 Σεπτεμβρίου 1943 εξ αιτίας μιας επιστολής του Μπαντουβά προς αυτόν, η οποία φανέρωνε την συμμετοχή του στα γεγονότα της Βιάννου και η οποία βρέθηκε στα χέρια των Γερμανών πριν την πάρει ο παραλήπτης της λόγω σύλληψης των κομιστών της. Καταδικάζεται σε θάνατο από το Γερμανικό Στρατοδικείο Χανίων και εκτελείται στην Αγυά Κυδωνίας στις 27 Οκτωβρίου 1943.
Ηχογραφημένα ντοκουμέντα από τον Ιωάννη Μπετεινάκη
Αρχείο Οικογένειας Αντ. Μπετεινάκη
