Ανατολική Μεσόγειος: Το νέο παρατηρητήριο της «Γαλάζιας Πατρίδας»
Γιώργος Σκορδίλης
Όχι, δεν πρόκειται για κάποιο νέο έργο υποθαλάσσιων καλωδίων ή υποδομών ειρηνικής συνεργασίας, αλλά για το «Σύστημα Υπηρεσιών Κυκλοφορίας Πλοίων» (VTS), με το οποίο η Τουρκία δηλώνει —σχεδόν με ναυλοσύμφωνο προθέσεων— ότι θα παρακολουθεί πλήρως την κυκλοφορία μεταξύ της ίδιας και των Κατεχόμενων στην Κύπρο.
Αιχμή του δόρατος του έργου είναι η ανάπτυξη σταθμών παρακολούθησης στην Καρπασία, στο Λιβερά και στον Άγιο Θεόδωρο στα κατεχόμενα.
Όλα αυτά συνοδεύονται από δηλώσεις για «τεχνολογική ανεξαρτησία», «εθνικό λογισμικό» και, φυσικά, «πλήρη ψηφιοποίηση του κράτους» (!).
Αν μη τι άλλο, το project e-TRNC που διαφημίζει ο Διευθύνων Σύμβουλος της TÜRKSAT, Ahmet Hamdi Atalay, δεν στερείται φαντασίας: ένα πλήρες αντίγραφο του e-Devlet, με περισσότερες λειτουργίες από το πρωτότυπο. Το φαινόμενο αυτό, στην κλασική γεωπολιτική, λέγεται τεχνολογικός εναγκαλισμός.
Η HAVELSAN αναλαμβάνει την υλοποίηση του VTS, το οποίο, κατά δήλωση του υπουργού, δεν είναι απλώς ένα σύστημα διαχείρισης πλοών αλλά μια ακόμη ψηφιακή ακρόπολη της Άγκυρας στη λεκάνη της Μεσογείου. Μια νέα Αμμόχωστος, όχι με ξενοδοχεία, αλλά με ραντάρ, AIS, OTS, κάμερες και ένα πλήρες δίκτυο απομακρυσμένης παρακολούθησης που θα ενοποιηθεί με το Κέντρο VTS της Μερσίνης. Από την κατεχόμενη βραχονησίδα μέχρι το cloud.
Η ρητορική είναι γνώριμη: εθνική υποδομή, προστασία συμφερόντων, επιτήρηση 24/7 — όλα «για το καλό του θαλάσσιου εμπορίου». Στην πράξη, ωστόσο, συνιστά μια ακόμη κεραία στον χάρτη της «Γαλάζιας Πατρίδας», που από ιδεολογική εξαγγελία μετατρέπεται σιγά σιγά σε λειτουργικό επιχειρησιακό δόγμα. Η Τουρκία δεν κρύβει ότι θέλει να ξέρει ποιος περνάει, πού πάει, τι κουβαλάει, πότε ξεφόρτωσε, πού στάθηκε — και όλα αυτά χωρίς να ζητά την άδεια κανενός.
Τα δημοσιεύματα στον φιλοκυβερνητικό Τύπο, από την Türkiye και τη Yeni Akit έως τη Diriliş Postası και την Türkgün, δεν αφήνουν περιθώριο αμφιβολίας: ο στόχος είναι να καταγραφεί ως «εγχώριο και εθνικό» κάθε βήμα στην Ανατολική Μεσόγειο. Σαν να πρόκειται για κάποια τεχνολογική προσφορά φιλίας προς την ανθρωπότητα. Η εθνική παρακολούθηση δεν κρύβεται, αντιθέτως, επιδεικνύεται — σαν λάφυρο μετά από νικηφόρο διαγωνισμό.
Ίσως το πιο ενδιαφέρον είναι αυτό που δεν λέγεται ανοιχτά: η δημιουργία συστήματος VTS σε έδαφος που η διεθνής κοινότητα θεωρεί κατεχόμενο και η ενσωμάτωσή του σε εθνικά τουρκικά δίκτυα σηματοδοτεί μια έμμεση, αλλά αδιαμφισβήτητη πράξη ψηφιακής προσάρτησης. Όχι με φανφάρες, αλλά με software, αισθητήρες και δορυφορική ανάλυση.
Και κάπως έτσι, σε μια εποχή που οι χάρτες δεν αλλάζουν με πολέμους αλλά με εφαρμογές και πρωτόκολλα, η Άγκυρα επιλέγει να σηκώσει το δικό της VTS-βλέμμα στην καρδιά της Ανατολικής Μεσογείου.
Και το ερώτημα είναι: ποιος παρακολουθεί αυτόν που παρακολουθεί;
