Bία και παρενόχληση στην εργασία
Σκοπός της πολιτικής πρόληψης και αντιμετώπισης της βίας και της παρενόχλησης στην εργασία είναι η δημιουργία και εδραίωση ενός περιβάλλοντος εργασίας, το οποίο σέβεται, προωθεί και διασφαλίζει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και το δικαίωμα κάθε προσώπου σε έναν κόσμο εργασίας χωρίς βία και παρενόχληση.
Τονίζεται δε ότι οποιαδήποτε παρενοχλητική συμπεριφορά, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, δεν είναι ανεκτή και σε περίπτωση εκδήλωσης τέτοιας συμπεριφοράς ενεργοποιούνται πειθαρχικές διαδικασίες κατά οποιουδήποτε ατόμου, ανεξαρτήτως της θέσης του στις εταιρείες.
Σχετικώς, τονίζεται ότι η συναινετική, φιλική, ακόμη και ερωτική συμπεριφορά δεν αφορά τις εταιρείες και δεν αποθαρρύνεται, με την προϋπόθεση ότι εξαιτίας της ή εξ αφορμής της δεν διαταράσσεται η εργασιακή ειρήνη, τα χρηστά περί εργασιακής και εν γένει κοινωνικής ευπρέπειας ήθη και έθιμα, αλλά και η αγαστή συνεργασία μεταξύ όλων των εργαζομένων ανεξαρτήτως της ιεραρχικής τους θέσης σε αυτήν. Οποιαδήποτε δε μορφή παρενόχλησης, πολύ δε περισσότερο βίας, δεν πρόκειται να γίνει ανεκτή από οποιονδήποτε και αν προέρχεται, ήτοι από πρόσωπα με διευθυντικά καθήκοντα και εν γένει εργοδοτικές εξουσίες, υπαλλήλους, πελάτες, προμηθευτές και ούτω καθεξής. Ακόμη δε και συμπεριφορές που κατ’ αρχήν δύνανται να θεωρηθούν αθώες (π.χ. βλέμματα, αστεία), εφόσον φέρουν σε δύσκολη θέση τον δέκτη και είναι ανεπιθύμητες από αυτόν, θα αντιμετωπίζονται ως μορφές παρενόχλησης και βίας, με αυστηρές κυρώσεις από την πλευρά μας. Εν γένει, οι εταιρείες μας είναι αποφασισμένες να αποτρέψουν με κάθε δυνατό τρόπο την δημιουργία εκφοβιστικού, εχθρικού, εξευτελιστικού, ταπεινωτικού ή επιθετικού εργασιακού περιβάλλοντος για οποιονδήποτε εργαζόμενο αυτών και εν γένει απασχολούμενο για λογαριασμό τους.
Η παρούσα πολιτική υιοθετείται σύμφωνα με τα άρθρα 9 και 10 του ν. 4808/2021 και την κατ’ εφαρμογή αυτών κανονιστική νομοθεσία και καταλαμβάνει τα πρόσωπα της παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 4808/2021.
Α. Πρόληψη και καταπολέμηση της βίας και της παρενόχλησης στην εργασία
α) Εκτίμηση των κινδύνων βίας και παρενόχλησης στην εργασία:
- Εν γένει, οποιαδήποτε μορφή συμπεριφοράς, η οποία είναι ανεπιθύμητη στον/στην αποδέκτη/-τρια και δημιουργεί ένα εκφοβιστικό, εχθρικό, εξευτελιστικό ή προσβλητικό περιβάλλον. Ακολουθεί ενδεικτική (και σε καμία περίπτωση περιοριστική) απαρίθμηση μορφών συμπεριφοράς που υπό τις ευθύς ως άνω προϋποθέσεις δύνανται να συνιστούν περιπτώσεις βίας και παρενόχλησης στην εργασία, όπως
- Επίμονα, ακατάλληλα, λάγνα/άσεμνα βλέμματα, σεξουαλικές κινήσεις/χειρονομίες ή ήχοι (π.χ. σφύριγμα).
- Σεξουαλικά/σεξιστικά σχόλια και προσβλητικές ερωτήσεις για την εξωτερική εμφάνιση, σεξουαλικά/προσβλητικά αστεία, σεξουαλικά σχόλια για την ενδυμασία ή την ανατομία της/του εργαζομένης/-ου.
- Αδιάκριτες και προσβλητικές ερωτήσεις για την ιδιωτική ζωή, αφήγηση ιστοριών σεξουαλικού/ σεξιστικού περιεχομένου.
- Καύχημα για τη σεξουαλική ικανότητα ή διάδοση σεξουαλικών φημών (συμπεριλαμβανομένου του διαδικτύου ως μέσου).
- Γενικεύσεις με σεξιστικά σχόλια και συμπεριφορές που εκφράζουν αρνητικές και υποβιβαστικές αντιλήψεις για τις γυναίκες ή για οποιονδήποτε εργαζόμενο που ανήκει σε ευπαθή ομάδα (π.χ. λόγω ηλικίας, γενετήσιου προσανατολισμού, φυλής ή εθνικότητα).
- Επίμονα τηλεφωνήματα, γραπτά μηνύματα, επιστολές, μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, καθώς και επικοινωνία μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
- Ερωτικά ποιήματα και γράμματα.
- Αισχρές/προσβλητικές επιστολές, σημειώσεις και προσκλήσεις.
- Χάδια, άγγιγμα, αγκαλιές, φιλιά κ.λ.π., εισβολή στον προσωπικό χώρο (παρεμπόδιση ατόμου ή παρεμπόδιση κινήσεων).
- Χειρονομίες με σεξουαλικά υπονοούμενα, ανάρμοστο ή εκφοβιστικό κοίταγμα, επίδειξη σεξουαλικά ανάρμοστων εικόνων ή βίντεο, σεξουαλικά υπαινικτικά ή προσβλητικά βλέμματα και σφυρίγματα.
- Προβολή ή κυκλοφορία πορνογραφίας, εικόνων με σεξουαλικό περιεχόμενο ή κινουμένων σχεδίων ή άλλων εικόνων με σεξουαλικό περιεχόμενο.
- Επαναλαμβανόμενες προσκλήσεις για κοινωνικές εξόδους, οι οποίες πλέον φέρουν σε δύσκολη θέση τον δέκτη τους.
- Ανεπιθύμητες ερωτικές προτάσεις που είναι ακατάλληλες και δυσάρεστες.
- Απαίτηση από ένα άτομο να ντύνεται με σεξουαλικό ή με συγκεκριμένο έμφυλο τρόπο.
- Πατερναλιστική συμπεριφορά με βάση το φύλο.
- Πίεση και ανήθικες προτάσεις για σεξουαλική δραστηριότητα με την υπόσχεση της ανταμοιβής/ανταλλάγματος (π.χ. προαγωγής, μισθολογικής αύξησης, παραμονής στην θέση εργασίας κ.ο.κ.), οι οποίες εν ολίγοις συνιστούν σεξουαλική δωροδοκία.
- Πίεση και ανήθικες προτάσεις για σεξουαλική δραστηριότητα με την απειλή κυρώσεων/τιμωρίας, οι οποίες εν ολίγοις συνιστούν σεξουαλικό εξαναγκασμό.
- Ανεπιθύμητη σεξουαλική πρόθεση και συμπεριφορά (σωματική ή/και λεκτική) του δράστη, η οποία δημιουργεί ένα προσβλητικό, ταπεινωτικό, εχθρικό περιβάλλον εργασίας για την/τον αποδέκτρια/-δέκτη και ειδικότερα, η οποία ενδέχεται να δυσκολεύει την εργασία της/του, να δυσχεραίνει την απόδοσή της/του, να διαταράσσει τις σχέσεις της/ του ή να παρεμποδίζει την ανέλιξή της/του.
- Σεξουαλική επιβολή ή/και επίθεση (π.χ. βιασμός).
β) Μέτρα για την πρόληψη, τον έλεγχο, τον περιορισμό και την αντιμετώπιση των κινδύνων αυτών, καθώς και για την παρακολούθηση τέτοιων περιστατικών ή μορφών συμπεριφοράς.
- Υπόδειξη αυστηρής σύστασης προς όλους τους παρευρισκόμενους στον χώρο εργασίας (διευθυντές, προϊσταμένους, απασχολουμένους με οποιοδήποτε εργασιακό καθεστώς, προμηθευτές, ακόμη και πελάτες) για την προώθηση και διαφύλαξη ενός υγιούς εργασιακού περιβάλλοντος, όπου ο απόλυτος σεβασμός στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια και στην προσωπικότητα του ατόμου, η συνεργασία και η αλληλοβοήθεια είναι βασικές αξίες και συγχρόνως θεμελιώδεις υποχρεώσεις όλων.
- Ενθάρρυνση της με οποιονδήποτε τρόπο ανοικτής επικοινωνίας του δέκτη οιασδήποτε μορφής παρενόχλησης και βίας, με τον εργοδότη, τους προϊσταμένους και τους συναδέλφους.
- Εγγύηση περί αντικειμενικής και ψύχραιμης εξέτασης των οποιωνδήποτε τυχόν καταγγελιών.
- Διαβεβαίωση περί απουσίας επιβολής αντιποίνων εις βάρος του καταγγέλλοντος εκ μέρους τόσο της επιχείρησης, όσο και των διευθυντών, προϊσταμένων, συναδέλφων, προμηθευτών, ακόμη και πελατών.
- Συνεργασία με ειδικώς καταρτισμένους επαγγελματίες, προκειμένου να διασφαλιστεί η αντικειμενική, αμερόληπτη, αλλά και αποτελεσματική διαχείριση αναφορών/καταγγελιών.
- Εκπαίδευση των εργαζομένων στις διαδικασίες διαχείρισης περιστατικών βίας/παρενόχλησης οποίους ο εργοδότης θα αναθέσει τα σχετικά καθήκοντα.
- Αξιολόγηση σε τακτική βάση της αποτελεσματικότητας των εφαρμοζόμενων προληπτικών μέτρων και των μέτρων αντιμετώπισης και αναθεώρηση- επικαιροποίηση της εκτίμησης κινδύνων και των προαναφερόμενων μέτρων.
- Πρόβλεψη αυστηρών πειθαρχικών κυρώσεων, αλλά και μέτρων αντιμετώπισης, σε περίπτωση που διαπιστωθεί η τέλεση από οποιονδήποτε εργαζόμενο και ανεξαρτήτως νομικού καθεστώτος απασχόλησής του, αλλά και ιεραρχικής θέσης του στην επιχείρηση, και συγκεκριμένα, αναλόγως της βαρύτητας της πράξης και της κατ’ εξακολούθηση ή όχι τέλεσης αυτής, όπως: α) επίπληξη, β) έγγραφη σύσταση, γ) αλλαγή τόπου ή/και χρόνου, ακόμη και θέσης εργασίας, δ) απασχόληση του καταγγελλόμενου με τηλεργασία ή εξ αποστάσεως εργασία αναλόγως προς τη φύση των καθηκόντων, ε) καταγγελία της σύμβασης εργασίας ή απασχόλησης ως ύστατη λύση (ultimum refugium).
- Καθοδήγηση και υποστήριξη στα θύματα βίας και παρενόχλησης ή στα θύματα ενδοοικογενειακής βίας για την επανένταξή τους στο χώρο εργασίας.
- Ειδικότερα, χορήγηση σε αυτά τριήμερης άδειας μετ’ αποδοχών, εφόσον αποδειχθεί ότι υπέστησαν βία ή/και παρενόχληση, ιδιαιτέρως σοβαρή που να καθιστά αντικειμενικά δυσχερή την εργασία τους με αίσθημα ασφάλειας, με σκοπό την ομαλή επιστροφή τους στον εργασιακό χώρο.
- Διασφάλιση επαρκούς φωτισμού στους χώρους της εργασίας.
- Αξιολόγηση σε τακτική βάση της αποτελεσματικότητας των εφαρμοζόμενων προληπτικών μέτρων και των μέτρων αντιμετώπισης και αναθεώρηση/επικαιροποίηση της εκτίμησης των κινδύνων και των μέτρων.
Πληροφορίες για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των εργαζομένων και του εργοδότη, καθώς και των ατόμων που ασκούν το διευθυντικό δικαίωμα ή εκπροσωπούν τον εργοδότη, στο μέτρο και στον βαθμό της δικής τους ευθύνης, σε περίπτωση εκδήλωσης ή αναφοράς ή καταγγελίας τέτοιων περιστατικών, καθώς και για τη σχετική διαδικασία
- Σε περίπτωση που ένα πρόσωπο θίγεται από περιστατικό βίας ή παρενόχλησης κατά την πρόσβαση σε απασχόληση, κατά τη διάρκεια της εργασιακής σχέσης ή ακόμη και αν η σύμβαση ή σχέση εργασίας στο πλαίσιο της οποίας φέρεται ότι εκδηλώθηκε το περιστατικό ή η συμπεριφορά έχει λήξει, έχει δικαίωμα:
- α) δικαστικής προστασίας, β) προσφυγής, υποβολής καταγγελίας και αίτησης για διενέργεια εργατικής διαφοράς στην Επιθεώρηση Εργασίας, στο πλαίσιο των κατά νόμο αρμοδιοτήτων της, γ)αναφοράς στον Συνήγορο του Πολίτη, στο πλαίσιο των κατά νόμο αρμοδιοτήτων του, καθώς και δ) καταγγελίας εντός της επιχείρησης σύμφωνα με την κείμενη πολιτική διαχείρισης των καταγγελιών, της εταιρείας. Σε κάθε περίπτωση, όταν προκύπτει αναφορά ή καταγγελία τέτοιας συμπεριφοράς εντός της επιχείρησης, το θιγόμενο πρόσωπο διατηρεί κάθε δικαίωμά του να προσφύγει σε κάθε αρμόδια Αρχή.
