Ομιλία ΥΦΕΘΑ στο 4ο Σχολείο του Ευρωπαϊκού Κολλεγίου Ασφάλειας και Άμυνας
Ο Υφυπουργός Εθνικής Άμυνας κ. Γιάννης Κεφαλογιάννης παρέστη χθες, Δευτέρα 17 Ιουνίου 2024, στην κήρυξη εργασιών του 4ου Σχολείου του Ευρωπαϊκού Κολλεγίου Ασφάλειας και Άμυνας (ESDC / European Security & Defence College), σε συνεργασία με την Ανώτατη Διακλαδική Σχολή Πολέμου (ΑΔΙΣΠΟ), που πραγματοποιήθηκε στο Πολεμικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης.
Ο κ. Κεφαλογιάννης, αφού απηύθυνε χαιρετισμό, συνομίλησε με τους συμμετέχοντες-κατά κύριο λόγο διπλωμάτες και μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας-που προέρχονται από χώρες και θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η συζήτηση επικεντρώθηκε σε ζητήματα ασφάλειας, άμυνας και ανάπτυξης των ευρωπαϊκών αμυντικών δυνατοτήτων.
Ο κ. Υφυπουργός τόνισε ότι υφίστανται περιθώρια βελτίωσης της Κοινής Πολιτικής Άμυνας και Ασφάλειας της ΕΕ τόσο σε ποιοτικό όσο και σε ποσοτικό επίπεδο, ώστε να καταστεί αποτελεσματικότερη στη διαχείριση των προκλήσεων ασφαλείας, όπως η παράτυπη μετανάστευση, η διαχείριση των συνόρων, η τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα. Παράλληλα, επισήμανε την ανάγκη, η Ένωση να ενισχύσει τη συνεργασία της με τον ΟΗΕ, το ΝΑΤΟ και άλλους περιφερειακούς οργανισμούς και να καλλιεργήσει εταιρικές συνεργασίες με γειτονικές χώρες. Τέλος, υπογράμμισε ότι η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά σε στρατιωτικές επιχειρήσεις, στο πλαίσιο της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας (ΚΕΠΠΑ) και της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας (ΚΠΑΑ), σε μη στρατιωτικές αποστολές, αλλά και υβριδικές πρωτοβουλίες και εργάζεται για την επίτευξη της στρατηγικής αυτονομίας της Ένωσης και την καθιέρωσή της ως αξιόπιστου διεθνούς παράγοντα ασφάλειας και σταθερότητας.
Στον χαιρετισμό του ο Υφυπουργός Εθνικής Άμυνας ανέφερε μεταξύ άλλων:
«Καταρχάς, επιτρέψτε μου να εκφράσω τη χαρά μου για τη συμμετοχή μου στην 4η Ενότητα του 19ου High Level Course 2023/2024, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Κολλεγίου Ασφάλειας και Άμυνας (ESDC), το οποίο παρέχει κατάρτιση και εκπαίδευση, στον τομέα της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας της Ένωσης (ΚΠΑΑ). Θα ήθελα, επίσης, να ευχαριστήσω την Ανώτατη Διακλαδική Σχολή Πολέμου, καθώς και το Ινστιτούτο Μελετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ασφάλεια, για τη συνδιοργάνωση αυτής της τελευταίας εκπαιδευτικής ενότητας, του ESDC HLC 2023 – 2024.
Θα ξεκινήσω αναφέροντας ότι για το μέλλον της ΚΠΑΑ πρέπει να λάβουμε υπόψη διαφορετικές και σύνθετες παραμέτρους ιδίως, τώρα που η ΕΕ αντιμετωπίζει αυξανόμενες απειλές και προκλήσεις, οι οποίες κυμαίνονται από συμβατικές έως διακρατικές απειλές, συμπεριλαμβανομένων υβριδικών απειλών, κυβερνοεπιθέσεων, αλλά και συγκρούσεων τόσο στο άμεσο περιβάλλον της όσο και πέραν αυτού. Όλοι αυτοί οι κλυδωνισμοί, με αποκορύφωμα τη σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας, έχουν ως αποτέλεσμα την αναδιοργάνωση των παγκόσμιων δομών και σχέσεων το 2024. Η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια τεράστια πρόκληση μετά την απώλεια της πρόσβασης στο φθηνό ρωσικό φυσικό αέριο. Επιπλέον, οι περιφερειακές αντιπαραθέσεεις στη Μέση Ανατολή και οι μεγάλες αλλαγές που συντελέστηκαν στον αραβικό κόσμο τα τελευταία χρόνια συνέβαλαν στην αποδυνάμωση των κρατικών δομών και στη δημιουργία εστιών αστάθειας. Οι συγκρούσεις στη Συρία, το Ιράκ, την Υεμένη, το Ισραήλ, τη Λιβύη, καθώς και οι επιθέσεις των Χούθι έχουν δώσει αφορμή για τη σύνθεση μιας νέας ατζέντας ασφαλείας, όχι μόνο για την ΕΕ, αλλά και παγκοσμίως.
Στο πλαίσιο αυτό, οι σημερινές κρίσεις στους τομείς της περιφερειακής ασφάλειας και της ανθεκτικότητας των θεσμών απαιτούν τον αναπροσανατολισμό των προτεραιοτήτων των κρατών μελών και της Ένωσης, δεδομένων των αρμοδιοτήτων που της έχουν ανατεθεί: Ειδικότερα, κρίνεται αναγκαία η ανάπτυξη νέων δυνατοτήτων, η ενσωμάτωση εξοπλισμού σε νέα συστήματα ασφαλείας και αποτροπής, η από κοινού παραγωγή και απόκτηση αμυντικού εξοπλισμού, η από κοινού διεξαγωγή αμυντικής έρευνας και, τέλος, η επίτευξη συνεργειών με άλλες διακυβερνητικές περιφερειακές υπηρεσίες ασφάλειας, οργανισμούς και διεθνείς εταίρους. H ανάπτυξη μιας δομημένης διαδικασίας λήψης αποφάσεων και λήψης μέτρων είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση των νέων τύπων απειλών, όπως οι εξωτερικές κακόβουλες επιρροές (υβριδικές απειλές) ή το έγκλημα στον κυβερνοχώρο (κυβερνοαπειλές), οι οποίες έχουν καταστεί προτεραιότητες στη στρατηγική ανάλυση της Ένωσης. Η απελευθέρωση πόρων τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε εθνικό επίπεδο, καθώς και η αποτελεσματική κατανομή τους, συνιστά θεμελιώδη προϋπόθεση για την υλοποίηση των στόχων της Στρατηγικής Πυξίδας για την Άμυνα και την Ασφάλεια το 2030.
Ως ένα νέο έγγραφο ορόσημο, η Πυξίδα δείχνει το δρόμο για τη μελλοντική Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας της Ένωσης και περιγράφει τους κοινούς στρατηγικούς στόχους της ΕΕ και των κρατών μελών της στους τομείς της ασφάλειας και της άμυνας, έως το 2030. Κανονισμοί όπως εκείνοι που θεσπίζουν την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας μέσω της κοινής πράξης προμηθειών, στο πλαίσιο του τρέχοντος πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (2021-2027 MFF) ακολουθούν αυτή τη νέα μετάβαση. Η λεγόμενη Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία (PESCO) αναφέρεται στη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ με επίκεντρο την ενίσχυση της πολιτικής και στρατιωτικής διαχείρισης κρίσεων και την εντατικοποίηση της συνεργασίας για την ανάπτυξη των αμυντικών δυνατοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας των χρηματοδοτικών μηχανισμών, που προστίθενται στην ευρωπαϊκή εργαλειοθήκη της ΚΠΑΑ.
Αναγκαίο προαπαιτούμενο για να επιτευχθεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της ασφάλειας, είναι η ενίσχυση της Κοινής Πολιτικής Άμυνας και Ασφάλειας. Η πολιτική ΚΠΑΑ θα πρέπει να βελτιωθεί ποιοτικά και ποσοτικά, ώστε να εξοπλιστεί με τις δυνατότητες που χρειάζεται για να αντιδρά αποτελεσματικότερα στις σημερινές σύνθετες προκλήσεις ασφαλείας, όπως η παράτυπη μετανάστευση, η διαχείριση των συνόρων, η τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα. Η ΕΕ διεξάγει, επί του παρόντος, 21 επιχειρήσεις και αποστολές ΚΠΑΑ, συμπεριλαμβανομένων εννέα στρατιωτικών: Η μεσογειακή επιχείρηση EUNAVFOR Med Irini, η οποία έχει ως στόχο την ενίσχυση του εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ κατά της Λιβύης και η πρόσφατη εκπαιδευτική αποστολή EUMAM (Ουκρανία), είναι ενδεικτικά παραδείγματα της βούλησης της ΕΕ να αποτελέσει εγγυητή της διεθνούς ασφάλειας. Η αποστολή στρατιωτικής βοήθειας της ΕΕ προς την Ουκρανία (EUMAM Ukraine) αποσκοπεί στην ενίσχυση της ικανότητας της Ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων να υπερασπιστούν την εδαφική ακεραιότητα της χώρας τους, εντός των διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων της, ενάντια στη ρωσική απειλή, σηματοδοτώντας ένα νέο ορόσημο για την ΕΕ στη δεκαετή πορεία της προς την ανάδειξή της σε ανεξάρτητο παράγοντα ασφάλειας.
Σε αυτό το σημείο, θα ήθελα να αναφέρω ότι η Ελλάδα είναι επικεφαλής στην αμυντική θαλάσσια επιχείρηση ASPIDES, για την αποκατάσταση και διασφάλιση της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας στην Ερυθρά Θάλασσα και στον Κόλπο, υπό την καθοδήγηση του Ελληνικού Στρατηγείου Επιχειρήσεων Ευρωπαϊκής Ένωσης (EL EU OHQ), στη Λάρισα. Η Ελλάδα υπήρξε, από την αρχή, ένας από τους πιο συνεπείς υποστηρικτές της ανάπτυξης της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ), συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας μιας κοινής ευρωπαϊκής ταυτότητας σε θέματα άμυνας και ασφάλειας. Αφοσιωμένη στην ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά σε στρατιωτικές επιχειρήσεις, στο πλαίσιο της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας (ΚΕΠΠΑ) και της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας (ΚΠΑΑ), μη στρατιωτικές αποστολές και υβριδικές πρωτοβουλίες και εργάζεται για την επίτευξη της στρατηγικής αυτονομίας της Ένωσης και την καθιέρωσή της ως αξιόπιστου διεθνούς παράγοντα ασφάλειας και σταθερότητας.
Θα ήθελα, επίσης, να αναφερθώ στην ανάγκη για μια Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας με το βλέμμα στο μέλλον. Αυτό θα απαιτήσει νέες και διαρκείς προσπάθειες, καθώς και περισσότερες επενδύσεις σε καινοτόμες τεχνολογίες για ανάπτυξη στρατιωτικών δυνατοτήτων αιχμής, κάλυψη στρατηγικών κενών και μείωση των τεχνολογικών και βιομηχανικών εξαρτήσεων. Ως εκ τούτου, η ΕΕ επιβάλλεται να ενισχύσει τη συνεργασία της με τον ΟΗΕ, το ΝΑΤΟ και άλλους περιφερειακούς οργανισμούς στην Ευρώπη, την Αφρική και την Άπω Ανατολή, να εμβαθύνει τις σχέσεις της με χώρες με παρόμοιες αντιλήψεις και να καλλιεργήσει εταιρικές συνεργασίες με γειτονικές χώρες στα Δυτικά Βαλκάνια, στη Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική.
Κλείνοντας, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την επιλογή σας να συμμετάσχετε σε αυτό το υψηλής ποιότητας πρόγραμμα, που διεξάγεται εδώ στη Θεσσαλονίκη. Είναι μια μεγάλη ευκαιρία για όλους προκειμένου να ενισχύσουμε το γνωστικό μας υπόβαθρο, μέσω αυτής της πολυεπίπεδης προσέγγισης, η οποία συμβάλλει καθοριστικά στην προώθηση μιας κοινής ευρωπαϊκής κουλτούρας ασφάλειας και άμυνας. Η ενίσχυση του διαλόγου μεταξύ αστυνομικών, πολιτών, στρατιωτικού προσωπικού, εμπειρογνωμόνων και διπλωματών δημιουργεί το πλαίσιο για την ανάπτυξη ενός κόμβου καινοτόμου σκέψης, προάγοντας την αμοιβαία κατανόηση μεταξύ διαφορετικών φορέων της ΚΠΑΑ και γεφυρώνοντας το χάσμα μεταξύ πολιτικής και πρακτικής. Εν κατακλείδι, θα ήθελα να ευχηθώ να αξιοποιηθούν πλήρως οι δυνατότητες του συγκεκριμένου προγράμματος, ώστε να επεκτείνετε τις υψηλού επιπέδου δεξιότητές σας, οι οποίες είναι απαραίτητες στο σύγχρονο επιχειρησιακό περιβάλλον».
