Ψυχική Νόσος & Έγκλημα
Με αφορμή την ομολογία του πιλότου σχετικά με την άμεση συμμέτοχη του στην δολοφονία της συζύγου του και την ευκολία που η κοινωνία στη προσπάθεια της να κατανοήσει τα πώς και τα γιατί, τον χαρακτηρίζει ως ψυχικά πάσχοντα, είναι σημαντικό να δούμε την σχέση της ανεξέλικτης βίας που οδηγεί σε ανθρωποκτονία με τις ψυχιατρικές διαταραχές.
Σύμφωνα με την δικαστική ψυχολογία και ψυχιατρική, για να θεωρηθεί ενδεχόμενη ψυχιατρική διαταραχή του δράστη κατά τη δικαστική διερεύνηση μιας αδικηματικής πράξης, θα πρέπει η διαταραχή αυτή, να είναι ενεργός κατά τη διάπραξη του εγκλήματος και, μάλιστα, να εμφανίζει χαρακτήρες τέτοιους που να πείθουν ότι ο δράστης, «δεν ήταν σε θέση να αντιληφθεί το άδικο της πράξης του, ή να ενεργήσει σύμφωνα με την αντίληψή του για το άδικο αυτό» (άρθρο 34ΠΚ), δηλαδή να έχει αρθεί η ικανότητά του προς καταλογισμό της πράξης αυτής.
Στη χώρα μας, από μελέτη που αναφέρεται στο (άρθρο 69 ΠΚ Μέτρα θεραπείας ατόμων που απαλλάσσονται από την ποινή λόγω ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής), νοσηλευθέντες στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής, κατά την πρώτη 40ετία χρησιμοποίησης του εν ισχύει Ποινικού μας Κώδικα, προέκυψε ότι μόλις το 0,56% του συνόλου των εισαγωγών κατά την εν λόγω περίοδο αφορούσε ακαταλόγιστους ανθρωποκτόνους ασθενείς, δηλαδή σε απόλυτους αριθμούς, 226 από 39.296 εισαχθέντες προς νοσηλεία. Μάλιστα, η σχέση αυτή παρέμεινε σταθερή καθ’ όλες τις επί μέρους δεκαετίες. Αξίζει να σημειωθεί ότι η αναλογία των ψυχικά πασχόντων ως προς το σύνολο των ανθρωποκτόνων παραμένει σχεδόν σταθερή κατά τη διάρκεια των τελευταίων, τουλάχιστον, δεκαετιών που πραγματοποιούνται παρόμοιες έρευνες.
Με γνώμονα τα ανωτέρω, προκύπτει ότι είναι μικρός ο αριθμός των ψυχικά πασχόντων που διαπράττουν ανθρωποκτονία όπως και ότι, από το συνολικό αριθμό ανθρωποκτόνων, γενικώς, μικρό ποσοστό αφορά ψυχιατρικούς ασθενείς.
Εν κατακλείδι, φαίνεται ότι ο διάχυτος φόβος της «κοινής γνώμης» για την εγκληματικότητα των ψυχικά πασχόντων και η ευκολία που προσδίδουμε σε κοινούς εγκληματίες χαρακτηριστικά ψυχιατρικά διαταραγμένων ασθενών, δε δικαιολογείται από τη συχνότητα διάπραξης εγκλημάτων από τους πραγματικά ψυχιατρικούς ασθενείς.
Η οποιαδήποτε συσχέτιση του «απρόβλεπτου» της συμπεριφοράς των ψυχιατρικά ασθενών, με την ανεξέλεγκτη επιθετικότητα και τέλεση εγκλημάτων θα πρέπει να εξετάζεται προσεκτικά και μεθοδικά από επαγγελματίες της ψυχικής υγείας, δεδομένου ότι η λανθασμένη ή παραπλανητική διάγνωση ψυχιατρικής νόσου, θα περιπλέξει την απόδοση δικαιοσύνης με πιθανότητα την απαλλαγή του εγκληματία λόγω ψυχικής ή διανοητικής διαταραχή.
Βασίλης Πετρίδης
Επικεφαλής εκπαιδευτής KMS
Επιστημονικός Διευθυντής Ασφαλείας (CBRNe) ΕΚΠΑ
Ειδικός σε θέματα εγκληματολογικής ψυχολογίας ΕΚΠΑ
