Παρουσία ΥΕΘΑ Ν. Δένδια στις εκδηλώσεις μνήμης «Παλαιολόγεια 2025», στον Μυστρά
Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, εκπροσώπησε χθες, Πέμπτη 29 Μαΐου 2025, την Ελληνική Κυβέρνηση στις εκδηλώσεις μνήμης «Παλαιολόγεια 2025», που πραγματοποιήθηκαν στον Μυστρά του Δήμου Σπάρτης.
Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, συνοδευόμενος από τον Υφυπουργό Εθνικής Άμυνας Θανάση Δαβάκη, τον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ Στρατηγό Δημήτριο Χούπη και τον Αρχηγό ΓΕΣ Αντιστράτηγο Γεώργιο Κωστίδη, παρέστη στην επιμνημόσυνη δέηση εις μνήμην του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου και των συν αυτώ πεσόντων, η οποία πραγματοποιήθηκε στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Δημητρίου, στον αρχαιολογικό χώρο του Μυστρά, προεξάρχοντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Μονεμβασιάς και Σπάρτης κ.κ. Ευσταθίου.
Στη συνέχεια, ο κ. Δένδιας μετέβη στον ανδριάντα του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, στην πλατεία της κοινότητας Μυστρά, όπου τελέστηκε τρισάγιο. Ακολούθησε κατάθεση στεφάνων.
Στις εκδηλώσεις μνήμης παρέστησαν, επίσης, ο Βουλευτής Νεοκλής Κρητικός ως εκπρόσωπος της Βουλής των Ελλήνων, ο Πρόεδρος του κόμματος «ΣΠΑΡΤΙΑΤΕΣ» Βασίλειος Στίγκας, η Βουλευτής Παναγιώτα (Νάγια) Γρηγοράκου, ο Περιφερειάρχης Πελοποννήσου Δημήτριος Πτωχός, ο Δήμαρχος Σπάρτης Μιχαήλ Βακαλόπουλος, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μάνης κ.κ. Χρυσόστομος Γ’, ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Δικαιοσύνης Πέλοπας Λάσκος, ο Αντιπεριφερειάρχης της Περιφερειακής Ενότητας Λακωνίας της Περιφέρειας Πελοποννήσου Θεόδωρος Βερούτης, ο Αντιπεριφερειάρχης της Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας της Περιφέρειας Πελοποννήσου Ευστάθιος Αναστασόπουλος, ο Αντιπεριφερειάρχης Χωρικού Σχεδιασμού και Διαχείρισης Ακίνητης Περιουσίας της Περιφέρειας Πελοποννήσου Σπύρος Τζινιέρης, ο Πρόεδρος της Δημοτικής Κοινότητας Μυστρά Δημήτριος Σκρουμπέλος, Δήμαρχοι γειτονικών Δήμων, ο Διοικητής ΔΙΚΕ – ΙV Μεραρχίας Πεζικού «Πελοπόννησος» Υποστράτηγος Αλέξανδρος Χατζηαλεξανδρής, ο Διοικητής ΚΕΕΜ Σπάρτης Ταξίαρχος Γεώργιος Ζορμπάς, με έδρα το Γύθειο εκπρόσωποι Σωμάτων Ασφαλείας, εκπρόσωποι της Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Στρατού, τοπικών φορέων και συλλόγων.
Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, σε χαιρετισμό που απηύθυνε, επισήμανε:
«Κυρίες, κύριοι,
Η παρουσία όλων μας σήμερα, 29 Μαΐου, στον Μυστρά συνιστά απόδοση οφειλόμενης τιμής εν ονόματι του διαχρονικού Ελληνισμού.
Εδώ κατά τον θρύλο εστέφθη στις 6 Ιανουαρίου 1449, ο τελευταίος Βυζαντινός Αυτοκράτορας, Κωνσταντίνος ΙΑ Παλαιολόγος, κατ’ εξαίρεση της στέψης όλων των προηγούμενων αυτοκρατόρων στο κέντρο του Βυζαντινού Χριστιανικού Κόσμου, στο Ομφάλιο της Αγίας του Θεού Σοφίας.
Εμείς οι Έλληνες υπάρχουμε σ’ αυτό τον πλανήτη, ως οντότητα διακριτή με ταυτοτική συνείδηση, χιλιάδες χρόνια. Και στη μακρά μας πορεία προσθέσαμε ταυτοτικά χαρακτηριστικά. Το ομόγλωσσον, όπως και η κοινή παιδεία της αρχαιότητας, κατέστη χριστιανικό, ορθόδοξο και ομόαιμο.
Ως γένος διατηρούμε στο γενετικό μας υλικό αυτή τη συλλογική εμπειρία της διέλευσης των αιώνων. Και τιμάμε, με την αυτοπεποίθηση που ακριβώς μας δίνει η μακρά πορεία μας, όχι μόνο τις νίκες, αλλά με περισσότερο σεβασμό και μεγαλύτερη συγκίνηση, τις ήττες και τις καταστροφές του Ελληνισμού.
Τα όρια της ιστορικής μας παρουσίας δεν οριοθετούνται μόνον από τις αψίδες των θριάμβων μας. Οριοθετούνται κατά πολύ ευκρινέστερα από τους τάφους των νεκρών μας και από τα μνημεία των εθνικών συμφορών.
Στα χιλιάδες χρόνια της Ιστορία μας, μεγαλύτερη συμφορά από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, 572 χρόνια πριν, στις 29 Μαΐου του 1453, δεν υπήρξε. Εξ ου και διατηρείται η Τρίτη αντί της Παρασκευής, ως αποφράδα στη συλλογική μνήμη των αληθινών Ελλήνων.
Από την έναρξη της πολιορκίας, στις 6 Απριλίου 1453, ο Αυτοκράτωρ Κωνσταντίνος ΙΑ Δραγάτσης Παλαιολόγος, επί της κεφαλής του οποίου είχε τεθεί το στέμμα μαρτυρίου, ευρέθη προ τραγικότητας και βαρύτητας ιστορικής ευθύνης. Γιατί παρά τις φιλότιμες και ικανές προσπάθειες του επί τέσσερα χρόνια, ήτο εμφανές το αναπόφευκτο του τέλους της αυτοκρατορίας του Θεού στη Γη. «Κρίμασιν οις οίδε Κύριος». Άλλως παρέμενε ανεξήγητη για τους Βυζαντινούς.
Παρά τις δεήσεις, η Υπέρμαχος Στρατηγός δεν ήταν στα τείχη της Βασιλεύουσας και βοήθεια από την Ευρώπη, με μικρές εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν όμως τον κανόνα, δεν ανεμένετο και δεν υπήρξε.
Οι Δυτικοί ομόθρησκοι, αφού κατέστρεψαν και λεηλάτησαν την Αυτοκρατορία το 1204, παρακολουθούσαν αδιάφοροι και κερδοσκοπούντες μέσω προνομίων και διομολογήσεων, τον εναγώνιο προθανάτιο ρόγχο της Ορθόδοξης Χριστιανικής Βασιλεύουσας.
H τραγική για όλο τον Χριστιανισμό, όχι μόνον τον Ορθόδοξο, επέτειος, νομίζω αποτελεί ευκαιρία αναστοχασμού και προβολής του χθες στο σήμερα, αν, βέβαια, η Ευρώπη επιλέξει να διατηρήσει ψυχία ιστορικής μνήμης και αντανακλαστικά πολιτιστικής επιβίωσης.
H τυχόν ερμηνεία, εκ μέρους εταίρων μας, ότι ο κανονισμός SAFE αφορά την χωρίς όρους δυνατότητα χρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Αμυντικής Βιομηχανίας των επιβουλευομένων και απειλούντων ημάς, δεν θα συνιστά σήμερα ουδετερότητα και η Άμυνα της Γηραιάς Ηπείρου, η Ευρωπαϊκή Άμυνα δεν μπορεί να αποτελεί αντικείμενο πειραματισμών.
Για να υπάρξει η Ευρώπη, οφείλει να εδράζεται σε κοινές αρχές και κοινή αντίληψη απειλής για το πρότυπο ζωής το οποίο εκπροσωπεί και οφείλει να βασίζεται σε αρχές και αξίες, άλλως αυτοϋπονομεύεται.
Και τι έννοια έχει ο εσωτερικός ευρωπαϊκός διάλογος σήμερα για τους κινδύνους που η Μουσουλμανική Αδελφότητα δημιουργεί στην Ευρώπη, για τον οποίο παρεμπιπτόντως σας παραπέμπω στο κύριο άρθρο της Monde, το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, όταν η ίδια η Ευρώπη επιδοτεί όσους με το αξιακό πλαίσιο της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, και απειλούν και κατέχουν ευρωπαϊκό χώρο;
Θα πρότεινα λοιπόν να ονομασθεί Κανονισμός της Κερκόπορτας ο Κανονισμός SAFE, εφόσον επιχειρηθεί από ορισμένους εταίρους να εφαρμοστεί με τεχνάσματα, ώστε να μην απαιτείται ομοφωνία των μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συμφωνία με τρίτες χώρες.
Και, μάλιστα, αν αυτό συμβεί χωρίς να ακυρώσει η Τουρκική Εθνοσυνέλευση το Casus Belli εναντίον της Ελλάδας, παρά την τοποθέτηση του Έλληνα Πρωθυπουργού και κατά παράβαση των νομικά ορθών αιτιάσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Πάντα όμως ελπίζω ότι θα επικρατήσει η κοινή και στοιχειώδης λογική και η παραπάνω επισήμανση δεν θα χρειαστεί.
Ούτως ή άλλως ο Ορθόδοξος Ελληνισμός ουδέποτε απέβαλλε τη μνήμη της πρώτης Άλωσης της 12ης Απριλίου 1204 και της εγκατάλειψης της 29ης Μαΐου 1453.
Γνωρίζουμε καλά, γνωρίζουμε πολύ καλά ότι αν θέλουμε να ζήσουμε ανεξάρτητοι, πρέπει να μπορούμε εμείς να υπερασπίσουμε την Πατρίδα μας, και μόνοι μας αν αυτό απαιτηθεί. Αυτό στοχεύει η «Ατζέντα 2030».
Και ιστορικά ο Δυτικός Χριστιανισμός οφείλει μέχρι και σήμερα ηχηρή απολογία στη μνήμη του τελευταίου Χριστιανού Αυτοκράτορα της Πόλης.
Στην έσχατη πολιορκία ο ρόλος του Κωνσταντίνου (Παλαιολόγου) υπήρξε κομβικής σημασίας. Εθνικά σημαντικότερος και από τον Μέγα Ιουστινιανό ή ακόμη και από τον θριαμβευτή Βασίλειο Β΄ Βουλγαροκτόνο. Γιατί ο Αυτοκράτορας αυτός ευρέθη προ σαφούς επιλογής. Προσεφέρθη επανειλημμένα από τον Πορθητή η δυνατότητα διαφυγής του, γιατί δεν επιθυμούσε ο Οθωμανός Σουλτάνος να επικρατήσει επί τύμβου μαρτυρίου. Αντιλαμβανόταν ως οξύνοος τη δυναμική που αναπτύσσουν οι μεγάλοι νεκροί.
Και εν πλήρει συνειδήσει ιστορικής αποστολής, ο Αυτοκράτορας απέρριψε τις προτάσεις, χωρίς να διατηρεί προσδοκία ή καν ελπίδα επικράτησης, ούτε καν βιολογικής επιβίωσης.
Η απάντηση του Παλαιολόγου η οποία είναι γραμμένη στην επιτύμβια στήλη πίσω μου, «Τὸ δὲ τὴν πόλιν σοι δοῦναι, οὔτ’ ἐμόν ἐστιν οὔτ’ ἄλλου τῶν κατοικούντων ἐν ταύτῃ· κοινῇ γὰρ γνώμῃ πάντες αὐτοπροαιρέτως ἀποθανοῦμεν καὶ οὐ φεισόμεθα τῆς ζωῆς ἡμῶν», δεν ανήκει στη σφαίρα απλώς μιας ηρωικής άρνησης ή στα ιστορικά «ΌΧΙ» του Ελληνισμού.
Ως καταληκτική διατύπωση μιας υπερχιλιετούς αυτοκρατορίας, αξίζει να παρατηρήσετε ότι δεν διατυπώνει την ελάχιστη μεγαλοστομία, δεν περιλαμβάνει καν τη χρήση ενός επιθέτου. Υπογραμμίζει με συγκινητική απλότητα το ηθικό βάρος και βάθος της συναίσθησης εθνικού και θρησκευτικού χρέους, διότι είχε σαφή αίσθηση ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος ότι διαχειρίζεται Ελέω Θεού, ως τελικός αποδέκτης, τη βαρύτατη παράδοση χιλίων και πλέον ετών.
Για αυτόν ο θρόνος απετέλεσε όχι αξίωμα, αλλά αξιακό μέγεθος. Το στέμμα του, το αντιμετώπισε ως δηλωτικό μιας ανώτερης παρουσίας που ξεχωρίζει τους ανθρώπους στους δίσεκτους καιρούς και συνέλαβε με διαύγεια ότι η αποστολή του δεν ήταν η Βασιλεία του, ήταν η διάσωση του αποτυπώματος της υπερχιλιετούς Χριστιανικής Αυτοκρατορίας. Και ο μόνος τρόπος επίτευξης ήταν η επί των επάλξεων της Πύλης του Αγίου Ρωμανού θυσία του.
Και επετέλεσε απολύτως το ιστορικό του καθήκον. Πέτυχε έτσι να καλύψει τις μαύρες σελίδες της παρακμής της Αυτοκρατορίας και μετέτρεψε τη συμφορά της Άλωσης στο θρύλο του «Μαρμαρωμένου Βασιλιά». Τη παραμυθία της μελλοντικής ανάστασης του Γένους διά της ανάστασης του εσχάτου Κωνσταντίνου. Το ενύπνιο των υποδούλων για αιώνες. Εφαλτήριο λογοτεχνικής έμπνευσης, δημοτικής παράδοσης στους καιρούς του σκότους, και την ελπίδα ότι ο Παντεπόπτης Θεός θα επαναφέρει το βλέμμα του στους Έλληνες.
Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία, παρά την παρακμή της και την πτώση της, διέσωσε ένα ανεκτίμητο πνευματικό και πολιτιστικό αποτύπωμα. Όπως ένα άνθος που εκχέει την εντονότερη και γλυκύτερη ευωδία του προ του τέλους.
Το αποτύπωμά της διατήρησε την αίσθηση της πνευματικής υπεροχής, του «ανήκειν» και της ιστορικής συνέχειας. Και επηρέασε, αν δεν συνδημιούργησε, την Αναγέννηση στη Δύση, την προσέγγιση προς την ατομικότητα.
Κι αυτή η Αναγέννηση στη Δύση, με τη σειρά της, επηρέασε τον Διαφωτισμό, τον Κοραή, τον Φεραίο και οδήγησε στην Επανάσταση.
Η Άλωση δεν υπήρξε η ταφόπετρα του Ελληνισμού, καίτοι κάλλιστα θα μπορούσε να είναι.
Χάρη στη θυσία του Κωνσταντίνου, κατέστη το κεντρικό σημείο μυθοπλασίας και ο σπόρος δημιουργίας της εθνικής συνείδησης. Τραύμα βαθύ, βαθύτατο, που όμως δεν παρέλυσε, αλλά κινητροδότησε με τον τρόπο που συνέβη τη θέληση για επιβίωση.
Η αναμονή επανόδου του «Μαρμαρωμένου Βασιλιά» δημιούργησε αντοχές πρωτόγνωρες και δυναμική ιστορικής Ανάστασης, που εκδηλώθηκε με δεκάδες, εκατοντάδες εξεγέρσεις, με «ποταμούς» αίματος και τελικά με την Επανάσταση του 1821, που δημιούργησε μετά από 4 αιώνες τη νέα Ελλάδα. Το προϊόν των δύο ρευμάτων, του Αρχαιοελληνικού και του Ανατολικού Ορθόδοξου Χριστιανικού Πολιτισμού.
Αυτή τη νέα Ελλάδα υπερασπίζουν οι Ένοπλες Δυνάμεις που έχω την τιμή να είμαι ο πολιτικός τους προϊστάμενος. Και αυτές, οι Ένοπλες Δυνάμεις είναι που αποτελούν τον θεσμικό εγγυητή, σύμφωνα με το Σύνταγμα, της ανεξαρτησίας, της κυριαρχίας και της εδαφικής μας ακεραιότητας. Ένα ρόλο που, όσο κι αν ασκείται στον παρόντα χρόνο, αντλεί νομιμοποίησή από μακρά, αδιάκοπη ιστορική πορεία.
Η ενότητα του χρόνου, δηλαδή η επιβίωση του παρελθόντος στο παρόν, όχι ως απολιθώματος ή ιστορικού εγκυκλοπαιδικού αναγνώσματος, αλλά ως συμβίωση με χρήση των συμβολισμών, είναι διαφοροποιό στοιχείο και περιουσία, ανεκτίμητη περιουσία, του νέου Ελληνισμού.
Γιατί του επιτρέπει να κινείται στο παγκοσμιοποιημένο γίγνεσθαι διατηρώντας και τη διαφορετικότητα και την αυτονομία του. Να μην καταστεί, δηλαδή, ένας άχροος, άοσμος, άγευστος πολιτισμικός χυλός.
Σας παραπέμπω στις 400 πτυχές της Ευζωνικής Φουστανέλας της Προεδρικής Φρουράς, που συμβολίζουν τα 400 χρόνια της δουλείας. Σας παραπέμπω στο Θυρεό του Γ΄ Σώματος Στρατού. Στα 4Β εν σταυρώ των Παλαιολόγων: Βασιλεύς, Βασιλέων, Βασιλεύει, Βασιλευούσης.
Η τιμή στη μνήμη του Κωνσταντίνου ΙΑ Παλαιολόγου δεν είναι ένα προϊόν ιστορικής νοσταλγίας και δεν εδράζεται μόνο στην ανάγκη απόδοσης ιστορικής δικαιοσύνης.
Το διακύβευμά μας στον παρόντα χρόνο αφορά την υπεράσπιση της χώρας και την πορεία της προς το μέλλον. Για αυτό όμως απαιτούνται ρίζες, στέρεες, βαθιές ρίζες. Και αυτές οι ρίζες βρίσκονται στο παρελθόν μας. Στις συμπεριφορές, στις επιλογές, στις θυσίες, στις αξίες που διαμόρφωσαν αυτό το παρελθόν και που καθιστούν το σημερινό, τον νέο Ελληνισμό, ευρωπαϊκό μεν αλλά με δικά του αποκλειστικά και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ιστορικής παρουσίας.
Η Βασιλεύουσα έπεσε στις 29 Μαΐου 1453 και η Αγία Σοφία κατέστη και είναι δυστυχώς και σήμερα τζαμί. Πολιτιστική ύβρις που συνιστά αιμορραγούσα πληγή για όλους τους Χριστιανούς.
Ο Ελληνισμός όμως επέζησε και δημιούργησε τη νέα Ελλάδα. Όπως γράφει ο κορυφαίος Βυζαντινολόγος Στήβεν Ράνσιμαν, στο Βιβλίο του για τη Μεγάλη Εκκλησία: «Ο λύχνος δεν έσβησε. Φέγγει». Και φέγγει πιο λαμπερά.
Παρά την Άλωση της Πόλης και χάρη στη θυσία του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, οι Πύλες τις Κολάσεως δεν άνοιξαν.
Σας ευχαριστώ».
(*Photο Credits: Διεύθυνση Ενημέρωσης/Υπουργείο Εθνικής Άμυνας/Νίκος Παναγιωτόπουλος)
