«Η κακοποιημένη μάνα, κακοποιεί και τα παιδιά της»-Ημερίδα για την βία
Ιστορίες παιδιών ακόμη και μωρών μόλις λίγων εβδομάδων, τα οποία έζησαν την φρίκη μέσα σε κακοποιητικά οικογενειακά περιβάλλοντα και προσπαθούν να αφήσουν πίσω τον εφιάλτη, αναφέρθηκαν σε ημερίδα με θέμα τη «βία κατά των γυναικών» που διοργανώθηκε στη Θεσσαλονίκη.
«Η κακοποιημένη γυναίκα που είναι μάνα, κακοποιεί τα παιδιά της όταν δεν φροντιστεί» ξεκαθάρισε ο παιδοψυχίατρος και επιστημονικός υπεύθυνος στο Ελληνικό Παιδικό Χωριό στο Φίλυρο Αλέξιος Λάππας.
«Τα παιδιά σ΄αυτές τις περιπτώσεις παίρνουν τρεις βασικούς ρόλους. Ο πρώτος είναι το παιδί-θύμα και το έχουμε δει σε οικογένεια, σε ορεινή δύσβατη περιοχή, με το σώμα μωρού 32 εβδομάδων να έχει γίνει καμβάς από τη βία της μάνας, θύμα και η ίδια του συζύγου και των δύο αδερφών του. Το μωρό τοποθετήθηκε σε «μητέρα» με αποκλειστικότητα για τη θεραπεία του δεσμού επί δύο χρόνια, έγινε στη συνέχεια αναδοχή και τελική υιοθεσία και τώρα το παιδί έχει θεραπεύσει τις ουλές του και διαπρέπει στον αθλητισμό».
Ένας άλλος ρόλος που αναλαμβάνουν τα παιδιά, είναι σύμφωνα με τον κ.Λάππα, του υπεργονιού, αναλαμβάνοντας την φροντίδα της μητέρας και των αδερφών και γίνονται ασπίδα για να «τρώνε αυτά το ξύλο». Από την άλλη, μπορεί να δείχνουν συντροφικότητα και συνέργεια στον κακοποιητή.
Ο τρίτος ρόλος είναι του παιδιού-εκδικητή με χαρακτηριστικό την συσσώρευση οργής και αδικίας προς τον κακοποιητή της μητέρας ή την ίδια την μητέρα, παιδιά δηλαδή εκδικητές που θα ανανεώσουν τον κύκλο βίας όταν έρθει η σειρά τους να ενηλικιωθούν. «Μ΄αυτόν τον «ρόλο», ένα 11χρονο παιδί που έβλεπε τον θείο του να κακοποιεί την μητέρα του, ζωγράφιζε με μαύρα χρώματα ένα σπίτι όπου θα μπορούσε να μπει ο ίδιος με μαχαίρι …».
Από κακοποιητικά περιβάλλοντα το 90,48% των φροντιζόμενων παιδιών στη δομή
Σύμφωνα με τον επιστημονικό υπεύθυνο στο Ελληνικό Παιδικό Χωριό στο Φίλυρο, στα 52 φροντιζόμενα άτομα του φορέα, τα 42 είναι ανήλικα που προέρχονται από 20 βιολογικές μητέρες. Από τις 20 βιολογικές μητέρες, οι 18 έχουν επιβεβαιωμένο ιστορικό κακοποίησης, δηλαδή το 90,48% των παιδιών, προέρχονται από περιβάλλοντα που κακοποιούνταν η μητέρα.
«Προτείνουμε μετά την παρέμβαση για να σωθεί μια γυναίκα από ενδοοικογενειακή βία, να υπάρχει ειδική μέριμνα και για τα παιδιά γιατί η παρέμβαση δεν ολοκληρώνεται αν δεν φτάσουν και τα παιδιά να ψυχοθεραπευτούν. Πολλές από τις βλάβες στα παιδιά δεν είναι σωματικές και άμεσες αλλά είναι έμμεσες ψυχοσυναισθηματικές και αφορούν στο κύκλο της βίας, όπου με τη σειρά τους αυτά τα παιδιά, μπορούν να πάρουν μία από τις 3 θέσεις-ρόλους» είπε ο κ.Λάππας.
Ειδική θεραπευτική φροντίδα για τα παιδιά-θύματα βίας
Για εξειδικευμένη φροντίδα των παιδιών που έζησαν την ενδοοικογενειακή βία, μίλησε και η ομότιμη καθηγήτρια νομικής ΑΠΘ και αντιπρόεδρος του ορφανοτροφείου «Μέλισσα» Θεοφανώ Παπαζήση.
«Τα παιδιά αυτά χρειάζονται ειδική θεραπευτική φροντίδα σε εξειδικευμένες δομές όπου θα κάνουν συστηματικές ψυχοθεραπείες και στη συνέχεια, θα μπορούν να φιλοξενούνται σε φορείς παιδικής προστασίας» είπε η κ.Παπαζήση τονίζοντας την ανάγκη λειτουργίας θεραπευτικών προγραμμάτων σε μόνιμη βάση. «Ακόμη και η αναδοχή, ειδικά για εφήβους που έχουν σημαντικά ψυχικά τραύματα, θέλει ειδική εκπαίδευση».
«Ένα παιδί που έχει βρεθεί σε τέτοια περιβάλλοντα δεν είναι παιδί που μπορεί να φροντιστεί ανέξοδα και χωρίς επιπλέον υποστήριξη από ένα ζευγάρι αναδόχων που έχει περάσει την τυπική διαδικασία εκπαίδευσης για την αναδοχή» πρόσθεσε από την πλευρά του ο κ.Λάππας. «Ωστόσο», συμπλήρωσε, «είναι εντυπωσιακό ότι παιδιά που έχουν τις σκληρότερες ιστορίες, έχουν καταφέρει με την αλλαγή περιβάλλοντος και την φροντίδα ανθρώπων που τα αγαπήσανε σε μια ανάδοχη οικογένεια, να έχουν μια εξέλιξη που με τίποτα δεν μπορεί να αποκαλύψει το παρελθόν τους».
«Μόνο βιολογικά υπάρχει διαφορετικότητα όλα τα άλλα είναι στερεότυπα»
Την πεποίθηση ότι αλλάζουν πλέον πολλά πράγματα και υπάρχει ενημέρωση όσον αφορά στα ζητήματα της κακοποίησης αλλά πρέπει να αλλάξουν και οι πολιτικές απέναντι στην γυναίκα που έχει υποστεί κακοποίηση , εξέφρασε ο προϊστάμενος στον ξενώνα κακοποιημένων γυναικών του ΕΚΚΑ στη Θεσσαλονίκη Θεολόγος Βλάχος.
«Αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε τη βία πρέπει να ενισχύσουμε την εκπαίδευση, να δείξουμε στα παιδιά μας ότι δεν υπάρχουν άνδρες και γυναίκες αλλά άνθρωποι. Γιατί ,μόνο βιολογικά υπάρχει διαφορετικότητα, όλα τα άλλα είναι στερεότυπα».
Αυτή την στιγμή στον ξενώνα φιλοξενούνται 3 γυναίκες και 5 παιδιά ενώ από το 2013 που ξεκίνησε η χρηματοδότηση της δομής, έχουν φιλοξενηθεί 175 γυναίκες.
«Αυτό όμως αντιπροσωπεύει παραπάνω από 17.000 ενέργειες για όλες αυτές τις γυναίκες, δηλαδή για την κάθε γυναίκα που φιλοξενούμε κάνουμε περίπου 1000 ενέργειες , όπως συναντήσεις, συνοδείες, παραπομπές, κτλ».
Μάλιστα, όπως είπε ο κ.Βλάχος, κατά την περίοδο της πανδημίας, το 80% των γυναικών στον ξενώνα ήταν αιτούσες άσυλο οι οποίες μίλησαν σε φορείς από τα καμπ όπου φιλοξενούνταν για την βία που υφίσταντο όταν αντιλήφθησαν ότι μπορούν να τις υποστηρίξουν ενώ αυτή την εποχή, φιλοξενούνται κυρίως ελληνόφωνες.
Εθνική γραμμή SOS
Στις 3.125 ανέρχονται οι κλήσεις που δέχτηκε από τον Ιανουάριο του 2022 μέχρι τις αρχές Νοεμβρίου η εθνική γραμμή SOS 15900 για περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας κατά των γυναικών όπως είπε στην ημερίδα η Γενική Γραμματέας Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, Καλυψώ Γούλα. Σύμφωνα με την κοινωνική λειτουργό και πρόεδρο του «Μαζί για την οικογένεια και το παιδί», Συλβάνα Καρασαββίδου, η κοινωνία έχει αρχίσει να αλλάζει και πλέον γίνεται δημόσιος διάλογος για την έμφυλη βία ενώ ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνος Ζέρβας, στον χαιρετισμό του στην ημερίδα τόνισε ότι είναι σημαντικό «να συζητήσουμε το θέμα, να βρούμε τις αιτίες και να προχωρήσουμε σε άμεσες λύσεις».
Την ημερίδα πραγματοποίησε, υπό την αιγίδα του δήμου Θεσσαλονίκης, η κοινωνική οργάνωση «Μαζί για την οικογένεια και το παιδί» σε συνεργασία με φορείς της Θεσσαλονίκης όπως «Γυναίκες χωρίς Σύνορα», το Ορφανοτροφείο Θηλέων «Μέλισσα» και το «Ελληνικό Παιδικό Χωριό».
ΑΠΕ-ΜΠΕ
